Bij de ingang van het restaurant van ‘The Bristol Hotel’, in de gelijknamige stad op de grens van Virginia en Tennessee, staat een kleine ronde eettafel, sober gedekt. Ernaast, op een standaard, de Amerikaanse vlag.
Het is de tafel voor de onbekende soldaat, want Amerika ‘viert’ jaarlijks op de laatste maandag in mei Memorial Day, ter herinnering aan alle omgekomen militairen in tal van grote en kleine oorlogen, beginnend bij de Amerikaanse Burgeroorlog van 1861 tot 1865.
Een smetteloos wit linnen tafelkleed, een bord met servet en bestek er op, een schaaltje met een schijfje citroen en een handjevol zout, een rode roos in een vaasje; een omgekeerd glas, een theelichtje dat niet brandt, de Bijbel en een lege stoel. Want degene voor wie gedekt is, komt nooit meer thuis…
Alles op tafel heeft een betekenis. Het wit van het tafellaken symboliseert de puurheid van de intenties van de militairen toen ze werden opgeroepen, de roos het bloed dat ze hebben vergoten voor onze vrijheid, het schijfje citroen het bittere lot van velen van hen, het zout de tranen van de nabestaanden. Het omgekeerde glas duidt er op dat er niet uit gedronken zal worden.
In het verlengde van Memorial Day ligt D-Day. Normandië, 6 juni 1944, toen er de alles beslissende landingen van de geallieerden plaatsvonden op stranden met als codenamen Omaha, Utah, Gold, Sword en Juno.
Wie de Normandische kust bezoekt kan niet om D-Day heen. Overal verwijzen herinneringsborden, gedenktekens, straatnamen, musea, standbeelden en begraafplaatsen naar die historische landingen.
Maar D-Day in Amerika?
Langs de Interstate 81, zo’n twee uur rijden ten zuidwesten van Washington, staan borden die naar het nationale D-Day-monument verwijzen; bij Bedford, ruim zesduizend inwoners,
Met heel veel goedmoedige (zelf)spot wordt Bedford ‘het beste kleine stadje ter wereld’ genoemd. Da’s overdreven, om het vriendelijk te zeggen. Het is een stadje van van dertien in een dozijn, al ligt het wèl in een fascinerend natuurgebied: de Blue Ridge Mountains, de Blauwe Bergen.
Iets buiten het stadje is op een lage heuvel het museumpark van D-Day aangelegd. Klein, overzichtelijk.
Blikvanger is een vijftien meter hoge stenen ereboog. De bovenkant beschilderd met brede zwarte en witte strepen, die verwijzen naar het aandeel van de luchtmacht bij die landingsoperatie. Ernaast wanden met namen van gesneuvelde militairen.
Iets verderop staat, in een stenen prieel, een levensgroot standbeeld van generaal Eisenhower en er is een tafereeltje dat de landing in het klein uitbeeldt: aan de rand van een kleine, ondiepe vijver staat een model van de toen gebruikte landingsboten.
In het vijvertje liggen een paar bronzen soldaten die proberen het nagemaakte stukje strand te bereiken. Af en toe ontstaan kleine fonteintjes in het water die inslaande kogels moeten verbeelden.
Het is ondanks alle kitscherigheid aandoenlijk. Want hoe anders kun je in ’s hemelsnaam aan de voet van de Blue Mountains proberen om de hel van Omaha-beach uit te beelden! Veel van de gemiddeld zestigduizend bezoekers per jaar zullen er van onder de indruk komen.
Ik niet, met die Normandische stranden op m’n netvlies.
Maar die nationale herdenkingsplek krijgt een ontroerende, aangrijpende dimensie als ik lees waarom dat monument uitgerekend hier staat.
Het is, naast een eerbetoon aan alle gesneuvelden, vooral een hommage aan de zogenaamde ‘Bedford Boys’. Jonge mannen die deel uitmaakten van het 116e Infanterieregiment, en afkomstig uit Bedford.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog woonden er nog geen drieduizend mensen in het stadje. Ons kent ons.
Iedereen kende de vierendertig jongens die naar Europa vertrokken en er bij de eerste landingsformaties werden ingedeeld.
Negentien van hen sneuvelden al in de woelige branding, of werden kort daarna neer gemaaid toen ze het strand op stormden.
Nòg eens vier werden in de eerste week van de invasie gedood.
Na de oorlog toonden de statistieken aan dat Bedford – per hoofd van de bevolking – de meeste gesneuvelde soldaten te betreuren had,
Dat is de reden dat er – mede dankzij vasthoudend particulier initiatief – in dat sluimerende Bedford het nationale D-Day-monument van de Verenigde Staten is opgericht.
Het had nergens beter kunnen staan…
Geef een reactie