Zakelijk en juridisch gesproken staat Donald Trump er beroerd voor, maar in politiek opzicht gaat het uitstekend met de vorige en mogelijk toekomstige Amerikaanse president (volgens hemzelf zou-ie momenteel nog steeds in het Witte Huis moeten zitten). In de diverse rechtszaken waarin hij is verwikkeld laat de ene na de andere vertrouweling hem vallen en nemen ze het zelfs tegen hem op en bovendien staat ook nog eens zijn zakelijk imperium onder zware druk. Maar daar staat tegenover dat zijn greep op zijn Republikeinse Partij nog nooit zo stevig is geweest. Een bizarre paradox.

Om met het zuur voor Donald te beginnen: in minder dan een week tijd hebben enkele prominente volgelingen, die hem steeds door dik en dun hebben gesteund, zich publiekelijk en soms huilend van hem afgekeerd. Het gaat om drie advocaten, en de voormalige stafchef van Trump in het Witte Huis, Mark Meadows. De advocaten zijn met nog zo’n vijftien anderen én met Trump aangeklaagd in de staat Georgia omdat zij drie jaar geleden geprobeerd zouden hebben de uitslag van de presidentsverkiezingen te beïnvloeden. De zuidelijke staat koos nipt voor de Democraat Joe Biden, de aangeklaagden probeerden daarna de verliezer Donald Trump alsnog tot winnaar uit te roepen. Daartoe haalden ze een hele serie trucs uit, zoals het knoeien met de stemmachines.

Vier van de gedaagden in Georgia (de drie advocaten plus een onderknuppel) hebben nu eieren voor hun geld gekozen. Ze zijn ingegaan op een aanbod van officier van justitie Fani Willis: als jullie schuld bekennen en tegen de andere beschuldigden willen getuigen, hoeven jullie niet de gevangenis in en komen jullie er met een voorwaardelijke celstraf en een taakstraf vanaf. Het is een klinkende overwinning voor Willis: zij was er van meet af aan op uit de groep rond Trump los te weken en hen te verleiden het tegen de ex-president op te nemen. Overigens is het nog onduidelijk wat zij allemaal tegen hem zullen getuigen.

Twee van de advocaten, Sydney Powell en Jenna Ellis, waren in november 2000, luttele dagen na de presidentsverkiezingen, aanwezig op een roemruchte persconferentie waarop Rudy Giuliani, oud-burgemeester van New York en de rechterhand van Trump, de uitslag aanvocht, terwijl de haarverf langs zijn slapen sijpelde. (Officier van justitie Willis hoopt natuurlijk dat ook hij tot inkeer komt en tegen Trump gaat getuigen.) Powell kwam met de bizarre aantijging dat de stemmachines in de VS gehackt waren en dat Venezuela daar achter zat.

De derde advocaat die omgegaan is (‘flipped’, zeggen de Amerikanen), is Kenneth Chesebro, vroeger een linkse jurist die het ooit tegen de tabaksindustrie heeft opgenomen en die in 2000 vicepresident Al Gore verdedigde die toen in een heftige strijd was verwikkeld met George Bush over de uitslag van de presidentsverkiezingen – Gore verloor uiteindelijk. Chesebro wordt als de gevaarlijkste voor Trump gezien: buitengewoon intelligent, en van alles op de hoogte.

Maar de grootste troef van justitie zou wel eens Mark Meadows kunnen zijn, de laatste stafchef van Trump in het Witte Huis die van de hoed en de rand weet. Volgens Amerikaanse media zou hem immuniteit zijn beloofd in een andere, federale rechtszaak tegen Trump in ruil voor een getuigenis tegen de ex-president. Justitie zou graag van Meadows willen horen dat hij zijn baas in november 2020 wel degelijk heeft voorgehouden dat hij de verkiezingen heeft verloren en Joe Biden heeft gewonnen en dat het zinloos is dat aan te vechten. Dat is belangrijk want het openbaar ministerie wil voorkomen dat Trump in de rechtszaal kan volhouden: al mijn medewerkers zeiden me dat de verkiezingen mij zijn ontstolen, ik heb slechts hun advies gevolgd. Daarmee zou hij een zware straf kunnen ontlopen. Justitie wil aan de hand van getuigenissen kunnen aantonen dat Trump precies wist hoe de vlag er bij hing en dat hij de verliezer was.

Nu het zoet voor Donald. Deze week hebben de Republikeinen een nieuwe Speaker gekozen in het Huis van Afgevaardigden, waar ze een nipte meerderheid hebben. Ene Mike Johnson uit de staat Louisiana is de gelukkige: extreem conservatief, zeer gelovig, en een hele trouwe Trump-aanhanger.  De verkiezing was nodig omdat de vorige Speaker, Kevin McCarthy, was gewipt door de extreemrechtse vleugel van de Republikeinen, met steun van de Democraten die maar al te graag wilden meewerken aan de chaos bij de concurrerende partij. Het had allemaal nogal wat voeten in de aarde want de ene na de andere kandidaat viel af omdat hij de vereiste meerderheid niet wist te behalen, vooral door toedoen van diezelfde rechtervleugel.

Op de achtergrond blies Donald Trump vrolijk zijn partijtje mee. Via de sociale media liet hij steeds weten hoe hij over de naar voren geschoven kandidaat dacht, en zijn geestverwanten op Capitol Hill volgde hem blindelings. Pas bij de vierde stemronde was het raak en werd Mike Johnson gekozen, met instemming van Trump. De Speaker is de voorzitter van de grootste partij in het Huis van Afgevaardigden, maar daarmee ook de voorzitter van deze hele Amerikaanse Tweede Kamer. En hij of zij (de befaamde Nancy Pelosi was het jarenlang) is bovendien na de president en vicepresident de machtigste persoon in het land. Dus als de broze Joe Biden wat overkomt (niet ondenkbaar) en ook Kamala Harris weg zou vallen, is de Speaker de president van het land.

Nu is Mike Johnson niet alleen extreem conservatief, zeer gelovig en een hele trouwe Trump-aanhanger, hij is ook nog eens een election-denier, in krom Nederlands: een verkiezing-ontkenner. De nieuwe Speaker van het Huis is ervan overtuigd dat Joe Biden drie jaar geleden de verkiezingen van Donald Trump heeft gestolen. Sterker: Johnson, jurist van huis uit, heeft Trump met raad en daad bijgestaan in diens verzet tegen de uitslag. Hij heeft hem bovendien verdedigd toen er in 2019 een afzettingsprocedure (impeachment) tegen Trump begon.

De Republikeinse fractie in het Huis van Afgevaardigden heeft unaniem voor deze election-denier en Trump-adept gekozen. Het laat zien dat de Grand Old Party het willig werktuig is van Trump. Die staat in de peilingen met straatlengtes voor op zijn concurrenten in de strijd om de kandidatuur voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar november; over ruim twee maanden zijn er al de eerste voorverkiezingen. Het moet raar lopen als Trump niet de kandidaat van de Republikeinen wordt. En hij zou volgens enquêtes daarna ook wel eens kunnen gaan winnen van Joe Biden.

Ondertussen boekt justitie flinke voortgang met de strafzaken tegen Trump, dankzij het ‘flippen’ van vroegere aanhangers. Zo komt het bizarre scenario dichterbij dat de Amerikanen in november 2024 een president gaan kiezen die een gevangenisstraf boven het hoofd hangt of zelfs al achter de tralies zit.