De afspraak in het regeerakkoord over de vermindering van de stikstofuitstoot in 2030 is ‘niet heilig’, heeft CDA-leider Wopke Hoekstra gezegd. Premier (en VVD-leider) Mark Rutte sluit zich daar vooralsnog niet rechtstreeks bij aan, iets wat ik wel min of meer verwacht had. Sterker nog: hij deed er kritisch over. Volgens media heeft hij laten weten dat de uitspraken van zijn vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken ‘staatsrechtelijk op het randje’ zijn.

Ik moet toegeven dat ik die opmerking niet goed begrijp. Hoezo, staatsrechtelijk op het randje? De baas van een regeringspartij neemt afstand van een passage in het regeerakkoord, en niet de minst belangrijke. Is dat niet ver óver het randje? In de vorige kabinetsperiode moest staatssecretaris Mona Keijzer (ook CDA overigens) meteen weg nadat ze iets gezegd had wat inging tegen het regeringsbeleid (niet eens tegen het regeerakkoord). Waarom geldt dat niet voor Hoekstra, minister tenslotte?  Waarom geniet die als partijleider ‘wat meer bewegingsvrijheid’, zoals de premier kennelijk vindt?

Al die vragen beantwoordde Rutte vandaag niet. Het kwam hem ook niet uit. Het kabinet kreeg al genoeg voor zijn kiezen met de raming van het Centraal Planbureau. Volgens dit instituut gaat iedereen er door de hoge inflatie dit jaar vele procenten op achteruit. Weliswaar kwam die boodschap niet geheel onverwacht, maar het aantal negatieve reacties hield maar niet op. Bovendien is er binnenkort (vermoedelijk volgende week dinsdag) al een ingelast Kamerdebat  over de Hoekstra-uitspraken. De Tweede Kamer komt er speciaal voor terug van zomerreces. Dan zien we wel weer verder, moet Rutte gedacht hebben.

Om eerlijk te zijn: ik geloof nog steeds niet echt dat de woorden van Hoekstra de premier zo slecht gelegen kwamen. D66, dat als enige regeringspartij als boervijandig bekend staat, is er vast mordicus tegen. Maar ik denk niet dat Rutte er zoveel bezwaar tegen heeft om de stikstofuitstoot wat later dan in 2030 terug te dringen onder de 50 procent. Het CDA, dat nogal wat plattelandsbewoners in zijn achterban heeft, zou dat uiteraard geweldig vinden. De ChristenUnie idem dito, al profileren deze mannenbroeders zich ook een beetje als milieu- en natuurfanaten. En de VVD, Ruttes eigen partij, is intern behoorlijk verdeeld over het stikstofvraagstuk. Een paar maanden terug bleek tijdens een ledenvergadering dat meer dan de helft van de aanwezigen de boerenbelangen steunt. Niet zo gek ook voor een partij die zich altijd heeft ingezet voor de kleine ondernemers. Hetgeen de boeren uiteindelijk toch zijn.

Nee, het is het vervelende D66 dat maakt dat Rutte zich moet gedragen als Grote Verdediger van het regeerakkoord. D66 en de rechter, die heeft gezegd dat het land op slot blijft als de stikstofemissie niet danig omlaag gaat. Maar misschien vindt de premier tijdens het debat volgende week toch nog een geitenpaadje.