De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) is gescheiden. Nieuws? Uit het feit dat sommige media het wel melden en andere niet, blijkt al dat het hier een twijfelgevalletje betreft. Wanneer is iets nieuws? Volgens het woordenboek als er sprake is van een gebeurtenis die veel mensen interesseert. Die omschrijving is zo vaag dat je er alle kanten mee op kunt, dus daar heb je weinig aan.
In de circa veertig jaar die ik in de journalistiek werkzaam was, heb ik nooit een waterdichte definitie voor ‘nieuws’ kunnen ontwikkelen. Nu eens dacht ik: om dit bericht kan niemand heen, en dan haalde iedereen er zijn schouders over op. Een andere keer redeneerde ik: het is eigenlijk niks, maar vooruit dan maar, en dan verdween de door mij gesignaleerde ontwikkeling dagenlang niet van de voorpagina’s.
Soms is het duidelijk. Een vliegtuig dat boven Amsterdam neerstort, met honderden doden tot gevolg, is nieuws. Een vliegtuig dat zonder incidenten veilig landt op Schiphol is dat niet. Maar er zijn heel veel twijfelgevallen.
En dan heb je ook nog iets wat tegenwoordig ‘nepnieuws’ heet. Enkele jaren geleden zei je nog: dat bericht klopt niet, maar zo simpel is het niet meer. Kan achter ‘nepnieuws’ een ideologische lading zitten, bedoeld om je om de tuin te leiden? Steeds vaker worden berichten die wél juist zijn zelfs aangemerkt als ‘nepnieuws’. De Amerikaanse ex-president Donald Trump heeft het in zijn toespraken over de ‘fake news media’ en elders begint de term MSM (Main Stream Media) ingeburgerd te raken. Zij zouden het publiek bedelven onder ondeugdelijke informatie die vooral als oogmerk heeft om het op het verkeerde been te zetten en het in slaap te wiegen.
Het is vermoedelijk niet verkeerd om alles wat kranten, tv, radio en internetsites als nieuws presenteren met enig wantrouwen te bejegenen. Is het in overeenstemming met de feiten? Als een bericht niet door andere nieuwsorganen wordt overgenomen is twijfel hoe dan ook op zijn plaats, dunkt me.
Met dit alles weten we nog steeds niet of de mededeling over Femkes scheiding nieuws is of niet. Volgens mij is het in elk geval geen nepnieuws, want ze heeft het zelf gezegd. Hoewel dat ook geen waterdichte garantie is. Neem bijvoorbeeld alle uitspraken die Trump doet. Diens ‘I won the elections big’ gelooft toch geen zinnig mens?
Misschien is het nog het verstandigste ervan uit te gaan dat een bericht sowieso geen nieuws is en niet klopt, tenzij het tegendeel zonder meer gebleken is. En zelfs dan.
Geef een reactie