Frans Timmermans, de lijsttrekker van PvdA/GroenLinks, wil dolgraag premier van Nederland worden. Hij hoopt dan ‘op een andere manier politiek te kunnen bedrijven dan de afgelopen jaren gebeurd is’. Vast. Al zal het feit dat hij nog nooit in het Torentje heeft geresideerd ongetwijfeld ook een rol spelen.
Maar hoe groot is de kans dat Timmermans zijn ambitie kan waarmaken? Niet heel groot, denk ik. Eerder klein.
Om te beginnen valt het niet aan te nemen dat ‘links’ een Kamermeerderheid haalt. Zelfs niet als je CDA en ChristenUnie ook bij het progressieve kamp rekent. PvdA en GroenLinks hebben nu samen 17 zetels. Laten we er eens – heel optimistisch – van uitgaan dat ze dat aantal bij de aanstaande Kamerverkiezingen weten te verdubbelen. Dan blijf je nog met een tekort van 42 zetels zitten. Zoveel zullen D66, SP, Partij voor de Dieren, Volt, eventuele linkse splinters, CDA en ChristenUnie er bij elkaar opgeteld vermoedelijk niet eens weten te bemachtigen.
Daarbij laat ik nog buiten beschouwing dat SP en PvdD helemaal niet staan te springen om PvdA/GroenLinks aan voldoende draagvlak te helpen. En CDA en ChristenUnie zullen waarschijnlijk ook niet met een natte vinger te lijmen zijn. Als er al een progressieve regering komt onder leiding van Timmermans wordt dat vermoedelijk een gedoogkabinet, iets waarmee we in Nederland geen geweldige ervaringen hebben.
Een links kabinet is dus naar verwachting niet haalbaar. Blijft over een samenwerking van links en rechts. Daar zou dan Nieuw Sociaal Contract (de partij van Pieter Omtzigt) of de VVD aan moeten meewerken. Maar of die daartoe bereid zijn is zeer de vraag.
Het is trouwens ook onduidelijk of Timmermans daarop zit te wachten. Tegenover de media noemde hij samenwerking met de VVD ‘een ingewikkeld verhaal’.
Gezien de tamelijk recente ervaringen niet zo verwonderlijk. In Rutte II (2012-2017) vormde de PvdA een kabinet met de VVD. Hoewel dat de laatste regering was die de rit uitzat, hebben de sociaaldemocraten heel slechte herinneringen aan deze periode. Ze werden door de liberale partij volledig overschaduwd en verloren bij de verkiezingen maar liefst 29 zetels, het record aller tijden. Sindsdien is de ooit zo machtige PvdA een klein partijtje met maar 9 Kamerzetels. Vorig jaar zagen ze zich genoodzaakt om het met het stamverwante GroenLinks op een akkoordje te gooien. Timmermans – tot 2014 nog minister van Buitenlandse Zaken in Rutte II – weet er alles van af.
Blijft over een kabinet van PvdA/GroenLinks met de partij van Omtzigt, eventueel aangevuld met het CDA en ander klein grut. Ik wil hier niet de sombermans uithangen, maar ik vrees dat Pieter een heel afwijkende opvatting heeft over een ‘andere manier van politiek bedrijven’ dan Frans. Bovendien bestaat de serieuze vrees dat Omtzigt meer zetels gaat halen dan de combinatie PvdA/GroenLinks. Dan is Timmermans nog steeds geen premier, want die zal het NSC in dat geval denkelijk opeisen.
Geef een reactie