Zondag begint in het Schotse Glasgow de 26ste VN-wereldklimaattop. De verwachtingen zijn natuurlijk weer hooggespannen. Dit keer moet op COP 26 lukken wat de vorige 25 keren niet is gelukt. Bindende afspraken om de klimaatramp te voorkomen. Concreet: in 2050 moet de aarde Co-2 vrij zijn. Want anders halen we het Grote Doel niet, de beperking van de opwarming tot1,5 graden.

De aanloop tot zo’n klimaatcircus gaat altijd gepaard met veel reuring. Er verschijnen alarmerende rapporten dat het nog veel slechter gaat dan werd gedacht. De KNMI roept bijvoorbeeld al op tot verhoging van de dijken. Dit is een land onder de zeespiegel en als alles bij het oude blijft, als te weinig gebeurt, staan we eind van de eeuw onder water. Andere landen beloven beterschap. Australië wil in 2050 Co-2 neutraal zijn. Mooi nieuws uit onverwachte hoek. De regering in Canberra stond niet te popelen. Helaas leverde premier Scott Morisson de niet eens zo kleine lettertjes er meteen bij. Het mag niet ten koste gaan van de levenstandaard.

Klimaatconferentie Glasgow

foto Pixels

Voor bedrijven en andere organisaties is het een prachtkans om hun klimaatdeugdzaamheid te tonen. Het ABP, een van de grootste pensioenfondsen van Europa, gaat niet meer in fossiele brandstoffen investeren. En dit lijstje kunnen we uitbreiden tot een traploper. Aan goede bedoelingen zal het ook in Glasgow niet ontbreken. Bereid u voor op een slotverklaring vol plechtige beloften en weinig harde toezeggingen.

Met het klimaat is het, kortom, als met de wereldvrede. Iedereen is voor maar op de een of andere manier wil het niet lukken. Een wereldregering die de boosdoeners tot de orde kan roepen zou helpen maar dat is een hersenschim die al eeuwen vergeefs wordt nagejaagd.

Technisch moet het allemaal mogelijk zijn, aldus de deskundigen. Misschien niet op slag maar dan wel op de steeds kortere termijn. Met de hernieuwbare energie gaat het steeds beter. De capaciteit van batterijen voor de opslag van de stroom uit windmolens en zonnepanelen wordt steeds groter. Over de mogelijkheden van waterstof groeit het enthousiasme. Zelfs de bouw van nieuwe, kleinere en veiliger kerncentrales lijkt iets minder omstreden. Al was het maar als back up voor het geval de zon niet schijnt en de wind niet waait.

Economisch moet het eveneens kunnen. Met de juiste mix van subsidies, regelgeving en belastingen voor de grote vervuilers zal de transitie voor de meeste burgers en bedrijven behapbaar blijven. Dat is voor het draagvlaak onontbeerlijk. De klimaatvriendelijkheid houdt bij de meeste mensen op bij de portemonnee. Het is in dit verband te hopen dat het actiewezen zich niet overschreeuwt. In die kringen haalt men graag de neus op voor ‘haalbaar en betaalbaar’ maar het is de enige manier om de medeburgers mee te krijgen. De gele hesjes zijn anders zo weer van de kapstok.

De voetklemmen liggen zoals altijd in de politiek. In Europa zal het nog wel meevallen. Het Groene bewustzijn heeft zeker in de noordelijke, van oorsprong voornamelijk protestantse landen behoorlijk post gevat. In Zuid- en Oost-Europa ligt het wat ingewikkelder. Polen is bijvoorbeeld nog voor 70 procent afhankelijk van steenkool. En in katholieke landen doet Groen het minder dan in de protestantse delen van de EU. Daar kan Frans Timmermans, onze eigen klimaatprofeet, zijn tanden inzetten. Misschien lukt het hem de in die contreien ruim aanwezige weerzin tegen zijn persoon te overwinnen. Ik heb er een hard hoofd in maar met genoeg poen moet hij zijn Green Deal aan de man kunnen brengen.

Europa kan dus als het meezit Timmermans eigen gidscontinent worden. Maar Europa tekent voor nog geen 10 procent van de Co2-uitstoot. Andere werelddelen en landen, met name grootuitstoters als China, de VS en India hebben een veel hogere rekening uitstaan bij Moeder Aarde.

China is momenteel de grootste vervuiler. Volgens het Centre for Research on Energie and Clean Air (CREA) stoot het rijk van president Xi Jin Ping twee keer zoveel Co-2 uit als de VS. Xi heeft beloofd dat zijn land in 2060 Co-2 neutraal zal zijn. En om goede sier te maken voor ‘Glasgow’ heeft hij verklaard geen kolencentrales meer te leveren aan de landen die deelnemen aan zijn Belt and Road Initiative, de nieuwe Zijden Route. Wanneer, zei hij er niet bij. In eigen land draaien de kolencentrales trouwens als nooit te voren. Niettemin zal Xi de klimaatverandering zeker serieus nemen. China loopt voor bij de ontwikkeling van klimaattechnologieën en ziet daar grote exportkansen. Maar de transitie mag geen rem zetten op de economische groei. Dat raakt aan de legitimiteit van zijn regime.

Greta Thunberg: geen Chinese zuster ….

Als Xi zijn doelen niet haalt, heeft China heeft geen klimaatactivisten die hem op de vingers durven te tikken. Een Chinese Greta Thunberg is in geen velden of wegen te bekennen. En er zullen vast Chinese jongens en meisjes zijn die dolgraag mee willen doen aan Fridays for Future. Alleen, op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing zullen ze nooit komen.

In de andere grootvervuiler, de VS,  woedt de Culture War tussen rechts en links. Die bestrijkt de hele politiek en dus ook het klimaatbeleid. De polarisatie tussen rechtse klimaatontkenners en linkse actievoerders beperkt de handelingsvrijheid van president Joe Biden. Zijn klimaatplannen liggen daarnaast onder vuur van de diverse lobby’s, met name, maar niet alleen, van de mijnbouw. Probeer zo een ook maar enigszins succesvol beleid van de grond te tillen.

Het is trouwen naïef om te denken dat bij het klimaat de rivaliteit tussen China en de VS buiten de conferentiedeur blijft. De Chinese minister van buitenlandse zaken Wang Yi  heeft het met zoveel worden gezegd. “Samenwerking op klimaatgebied kan niet los worden gezien van de algehele relatie tussen China en de VS”. Vrij vertaald: Beijing is best bereid om in Glasgow enige goede wil te tonen, maar dan moet Washington dat op andere terreinen ook doen. De Amerikanen zouden bijvoorbeeld minder ophef kunnen maken over het schenden van de mensenrechten van de Oeigoeren  en het om zeep helpen van de democratie in Hongkong. Die zaken hebben niets met elkaar te maken, maar zo gaat dat in de Realpolitik. Knollen liggen in dezelfde mand als citroenen.

Dit en de ervaringen bij de voorgaande klimaattoppen stemmen niet erg hoopvol. Maar wie weet breekt in Glasgow het licht door. En anders gaan we welgemoed op voor COP 27.