De SP bestaat dit jaar vijftig jaar. Ze is daarmee een van de oudste in functie zijnde partijen van dit land. Alleen de SGP, de PvdA, de VVD en D66 moet ze nog laten voorgaan. Mocht de fusie tussen PvdA en GroenLinks er ooit komen, dan heeft ze zelfs niet meer dan drie partijen voor zich.

Erg goed gaat het met de SP niet (met de andere hier genoemde partijen overigens ook niet). De afgelopen jaren leed zij verkiezingsnederlaag op verkiezingsnederlaag en als de polls het bij het juiste eind hebben zit er weer een aan te komen. In de meeste peilingen staat de SP nog maar op 8 Kamerzetels, waarmee ze bijna een kleine partij is geworden.

Hoe is dat mogelijk? Toen Jan Marijnissen nog de baas was in de partij ging het crescendo. In 1994 kwam ze met 2 zeteltjes in de Kamer, een paar jaar later waren het er al 5, toen 9 en in haar jubeljaar 2006 haalde de SP zelfs 25 zetels. Een kabinetsdeelname lonkte.

Maar de oude Marijnissen had er geen enkele behoefte aan om ook maar iets van zijn programma in te leveren door het sluiten van compromissen. ‘Ze willen ons niet,’ riep hij tijdens de kabinetsformatie uit, al vóór er überhaupt een gesprek met zijn beoogde coalitiepartners CDA en PvdA had plaatsgevonden. Dat bespaarde hem de moeite van een serieus overleg.

Misschien had hij toen toch beter kunnen toehappen. Maar Marijnissen sr. deed dat niet en niet lang daarna moest hij het politieke toneel met gezondheidsklachten verlaten. Hij werd opgevolgd door Agnes Kant, die er niets van bakte. Ook háár opvolger Emile Roemer slaagde er niet in de SP weer een kiezerslieveling te maken. Roemer ruimde eind 2017 het veld voor Lilian Marijnissen, de dochter van Jan. Niettemin gaat de neergang gaat onverminderd door. Bij de laatste Kamerverkiezingen werden er nog 9 zetels behaald. Dat zijn er – mochten de polls het juist zien – nu nog 8.

Heel groot is het (gepeilde) verlies dus niet. Mogelijk heeft de SP een harde kern van mensen die altijd op haar stemmen, for better or  worse.

Maar ja, met 8 zetels ben je geen serieus te nemen onderhandelingspartner in formaties. Zeker niet als je je keihard opstelt en nooit een komma van je Grote Gelijk wil inleveren. Echt een hele kleine partij ben je met 8 zetels trouwens ook weer niet. Al helemaal niet in de huidige omstandigheden, waarin je je met een dikke 20 zetels al de grootste fractie van het parlement mag noemen.

Om het met een oeroud, maar daarom niet per se ondeugdelijk cliché te zeggen: met 8 zetels ben je te groot voor de servet, maar te klein voor het tafellaken.