Zou Mark Rutte nog erg lang premier blijven? Als het aan een groeiend deel van de niet-liberale kiezers ligt niet. Zij willen dat hij ermee ophoudt, zo snel mogelijk. Ook veel VVD’ers beginnen genoeg van hem te krijgen. Zij vinden dat hun partij hem bij de volgende Kamerverkiezingen (volgens planning in 2025, maar vermoedelijk eerder) niet meer moet nomineren als lijsttrekker. Zijn ‘uiterste houdbaarheidsdatum is verstreken’. Na meer dan tien jaar wordt het tijd voor iemand anders. Maar wie? Er ís niemand anders. Dus blijft Rutte waarschijnlijk partijleider. Bij gebrek aan beter is misschien geen ideale motivatie,  als er geen andere overblijft telt ze wel.

Zelf piekert Rutte er kennelijk niet over te stoppen. Vrijdag zei hij tijdens zijn wekelijkse persconferentie dat hij op de helft is. Het was misschien een beetje provocerend bedoeld, maar voorlopig geeft zijn opmerking de realiteit goed weer. Bij de  VVD heeft zich tot dusver geen enkele politicus aangediend die het van Rutte zou kunnen overnemen, zelfs niet op termijn. Tenzij er iets heel onverwachts gebeurt lijkt het me dan ook onvermijdelijk dat zijn partij hem opnieuw kandideert. Zelf heeft hij zogenaamd nog niet besloten of hij opnieuw beschikbaar is, maar reken maar van ‘yes’.

De vraag is wel of Rutte er voor de vijfde keer in zal slagen van de VVD de grootste partij te maken. Volgens mij is de kans daarop vrij klein. Er dienen zich andere partijen aan die naar verwachting de hoogste ogen zullen gooien bij de volgende stembusgang. BBB (BoerBurgerBeweging) bijvoorbeeld, die volgens sommige peilingen de liberalen op de hielen zit. Of anders wel de combinatie van PvdA en GroenLinks, als de fusie van die twee althans doorgaat en als ze een aansprekende lijsttrekker kunnen vinden.

Mocht dit gebeuren – de VVD niet de grootste – dan zal Rutte heel snel de politiek verlaten, verwacht ik. Het lijkt me uitgesloten dat iemand die vier keer premier is geweest daarna in de Kamerbankjes plaatsneemt om voor oppositieleider te spelen. Het is een heel enkele keer wel eens voorgekomen dat een gewezen minister-president de oppositie inging. De laatste die dat deed was Joop den Uyl, de toenmalige PvdA-leider. Het is zo goed als ondenkbaar dat Rutte zijn voorbeeld zal volgen.

Overigens was Den Uyl maar een dikke vier jaar premier. Rutte zal die functie op 2 augustus langer uitgeoefend hebben dan wie ook. Hij liet vrijdag weten niet van plan te zijn het record te gaan vieren, maar waarschijnlijk zullen de kranten en andere media er lijvige artikelen aan wijden.

Mocht Rutte straks de politiek verlaten dan heeft de VVD wel een groot probleem. Ze zal dan toch iemand anders naar voren moeten schuiven als partijleider. Wie? Tja.