Ondanks de van weerzin getuigende uitlatingen van NSC-leider Pieter Omtzigt gaan de formatiegesprekken toch weer verder. Gisteren gebeurde dat op een geheime locatie, maar vandaag ontmoeten de kopstukken van PVV, BBB, VVD en de club van de Heilige Pieter elkaar gewoon in het Tweede Kamergebouw.

Ook informateur Ronald Plasterk is er nu in tegenstelling tot maandag bij. Heel begrijpelijk natuurlijk. Plasterk moet uiterlijk begin volgende week zijn eindverslag aan de Tweede Kamer aanbieden. Willen daar niet al te veel leugens in staan, dan dient hij op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen.

Doel van de bijeenkomsten is uiteraard het verminderen van  het chagrijn, dat afgelopen weken steeds meer vat kreeg op de onderhandelaars. Redden wat er te redden valt, luidt het motto. De vier partijen verkeerden de laatste dagen nog net niet op voet van oorlog, al scheelde het niet veel.

PVV-leider Geert Wilders zei bijvoorbeeld vorige week op de vraag of de partijen er uit zouden komen: ‘Laten we eerst maar eens de komende week zien te halen.’ Dat klonk heel wat minder optimistisch dan niet zo lang geleden, toen Wilders niet uitgejubeld raakte over de fantastische sfeer aan de onderhandelingstafel.

De vier hebben inmiddels onenigheid over zo’n beetje alles waar je het niet over eens kunt zijn. In de eerste plaats natuurlijk over de peperdure, SP-achtige voornemens van de PVV om de gezondheidszorg betaalbaarder te maken, te zorgen dat de AOW-leeftijd daalt, en nog zo het een en ander.  Hoe valt dit alles te financieren zonder enorme gaten in de begroting te creëren, wil de rest graag weten. Vooral VVD en NSC zijn daar benieuwd naar. Een regeerakkoord met allemaal gratis beloftes is snel geschreven, maar niet snel uitgevoerd.

Maar ook over andere zaken raakt het viertal het vooralsnog niet eens. Zelfs over het terugdringen van de vluchtelingenstroom, toch de belangrijkste reden waarom ze samen willen regeren, bestaat naar het schijnt onenigheid. Die was al te voorzien na de presentatie van de verkiezingsprogramma’s. Immers: de PVV wil dat er jaarlijks nul asielzoekers bijkomen, BBB acht hooguit 15.000 een redelijk getal, NSC houdt het op circa 50.000 en de VVD noemt helemaal geen cijfers. Zie dan de klokken maar eens gelijk te zetten.

Al deze problemen waren van te voren te bedenken geweest. Want de vier partijen zijn veel minder hetzelfde dan sommigen plegen te denken. Ze hebben heel andere uitgangspunten. Ze zijn tegen links en tegen ‘buitenlanders’, maar verder lijken ze ideologisch net zo min op elkaar als bijvoorbeeld ChristenUnie en D66.

Misschien helpt samen babbelen alsnog om de sfeer te verbeteren. Wellicht keert het rooskleurige perspectief van de begindagen terug.

Ik denk zo dat ze alle vier gaan inbinden, op zijn minst qua toonhoogte. Vooral Wilders zal vermoedelijk zonder veel moeite wat gas terugnemen. Geen eigen risico meer in de gezondheidszorg? De AOW-leeftijd terug naar 65 jaar? De huren omlaag? Nul asielzoekers erbij? Ach, dat zijn onze einddoelen. Laten we eerst maar eens een kabinet in elkaar draaien met zijn vieren. Jullie willen toch zeker niet samenwerken met die verschrikkelijke Vette Frenske?

Want in nieuwe verkiezingen heeft Wilders naar ik aanneem helemaal geen zin. Na die verkiezingen, waarbij hij waarschijnlijk veel maar niet voldoende wint, komt er tenslotte een formatie. En de kans is groot dat hij dan weer met dezelfde partijen wordt opgescheept.