Hoe nu verder, zullen de PVV, VVD en BBB wel denken nu Pieter Omtzigt van het NSC de kabinetsformatie heeft verlaten. Ze hebben nog geprobeerd hem weer aan tafel te krijgen, maar hij heeft er geen zin meer in. Hij schijnt inmiddels naar elders vertrokken te zijn. De kans op een door een Kamermeerderheid gesteund kabinet is dus heel klein geworden. Of toch niet?

Er zijn nu – behalve een door niemand gewenste rechtse minderheidsvariant met bijvoorbeeld het CDA – nog maar drie mogelijkheden. In de eerste plaats een (door veel kiezers gevreesd) kabinet onder leiding van Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA, bestaande uit deze partij, de VVD, het NSC en pak hem beet D66.

Het lijkt me vrijwel uitgesloten dat een dergelijke links-rechtse regering er komt. Misschien dat Omtzigt het bij nader inzien wel zou willen en van D66 ben ik ook niet helemaal zeker. Maar de VVD wil het zeker niet. En ook Timmermans zal dit aanbod weigeren als hij verstandig is. Hij mag dan wel naar Nederland zijn gekomen met de ambitie om het Catshuis te betrekken, deze coalitie lijkt me niet geschikt voor dit doel.

Een flink deel van het electoraat wil het niet, dus een kabinet van deze samenstelling zou zeer impopulair zijn. Vermoedelijk bestaat dat deel uit meer dan de helft van de kiezers, die aangestoken zijn door het extreemrechtse virus, dat vandaag de dag zo krachtig rondwaart. Eigenlijk al reden genoeg om er niet aan te beginnen.

Een kabinet-Timmermans I, gevormd door bovengenoemde partijen, zou bovendien qua beleid lijken op Rutte II. En wie verlangt daar nog naar terug? De partij van Timmermans heeft er in elk geval zeer slechte herinneringen aan.

Een tweede mogelijkheid zijn nieuwe verkiezingen. Die zullen – schat ik zo in – dik worden gewonnen door de PVV van Geert Wilders. Misschien dat die winst niet ten koste gaat van links, maar de VVD zal zeker verliezen. Het NSC trouwens helemaal, want bijna de helft van zijn kiezers had blijkens een onderzoek liever gehad dat Sint Pieter was blijven deelnemen aan de formatie.

Aangezien de PVV niet over een meerderheid in de Tweede Kamer beschikt, vermoed ik overigens dat een voorstel om de kiezer te raadplegen niet op een politieke meerderheid kan rekenen.

Een derde optie is toch een regering met de PVV. Omtzigt heeft gezegd – als ik zijn vrij warrige uitlatingen tenminste juist interpreteer – dat hij zo’n kabinet wel aan een meerderheid wil helpen. De VVD van Dilan Yeşilgöz wil – voor zover uit haar openbare mededelingen valt af te leiden – ook niet verdergaan. Ik snap dan ook de verontwaardiging bij veel stemgerechtigden niet goed. De VVD mag wel gedogen en het NSC blijkbaar niet.

Zou een extreemrechts kabinet er komen, dan heeft het twee gedoogpartners. Dat is veel, maar niet uniek. Het kabinet-Den Uyl (1973-1977) had ook twee gedoogpartners, namelijk de KVP en het ARP. Dat kabinet – dat de faam heeft verworven het meest linkse ooit te zijn geweest – heeft op een paar maanden na zijn termijn afgemaakt. Waarom zou het meest rechtse kabinet dat Nederland gekend heeft dat dan niet kunnen?

Ik zou wel een paar redenen kunnen opnoemen, maar dat doe ik liever een volgende keer.