Als Frans Timmermans terugkomt uit Brussel (en dat kómt hij) moet hij natuurlijk vervangen worden. Waarschijnlijk is er genoeg animo voor zijn functie. Want Timmermans is niet alleen eurocommissaris voor het politiek gevoelige onderwerp klimaat, hij is bovendien eerste vicevoorzitter. De tweede man dus achter commissievoorzitter Ursula von der Leynen. Hoewel het niet gezegd is dat zijn opvolger dezelfde portefeuille krijgt als hij, zal er toch veel belangstelling zijn om in zijn voetsporen te treden.

Wie gooit de hoogste ogen? Volgens geruchten zijn de twee belangrijkste kandidaten Sigrid Kaag en Diederik Samsom.

Kaag ligt nogal voor de hand. De D66-leider (dat is ze op dit moment nog steeds) heeft gezegd de Nederlandse politiek te zullen verlaten. Ze heeft genoeg van de bedreigingen die haar positie met zich meebrengt. Haar gezin voelt zich niet veilig als fakkelzwaaiers en anderen haar belagen. En bovendien: D66 heeft nog nooit een eurocommissaris geleverd, dus de partij is een beetje ‘aan de beurt’.

Wat Kaags ambities zijn is niet bekend, maar een internationale politieke baan zal ze vast niet afwijzen. Een werkplek in de Europese hoofdstad klinkt daarom uitermate plausibel. Als voormalig eerste vicepremier van Nederland maakt ze ongetwijfeld een kans. Zeker omdat haar partij pal staat voor ingrijpende klimaatmaatregelen.

Maar er is een kaper op de kust, en niet de eerste de beste: Diederik Samsom. Hij is lid (zelfs voormalig leider) van de partij van Timmermans, de PvdA. Daar komt bij: hij is diens kabinetschef. Hij weet evenveel (vermoedelijk méér, gezien zijn opleiding en zijn ervaring bij Greenpeace) over de opwarming van de aarde als zijn baas.

Toen hij nog partijleider was (tot begin 2017) gold hij bovendien als vriend van premier Mark Rutte. Ik heb geen aanwijzingen dat de relatie tussen die twee bekoeld is. En Rutte heeft een belangrijke stem in de opvolging van Timmermans.

Hoe de verhouding tussen Rutte en Kaag is, weet ik niet. Maar ik sluit niet uit dat die niet al te best is. De kabinetsformatie verliep in elk geval erg moeizaam en duurde ontzettend lang, wat niet duidt op veel warme gevoelens. Rutte zal dus eerder zijn best doen voor Samsom dan voor Kaag, zou je denken.

Maar misschien heeft Rutte wel een heel andere agenda. Hij kan er heel goed op uit zijn een VVD’er in Brussel te krijgen. Van die liberale partij is hij immers nog steeds de leider. In elk geval zal zijn sympathie eerder bij de VVD liggen dan bij de ‘rooien’.

De vraag is wel: welke VVD’er? Er is niemand die qua statuur in de buurt komt van Timmermans. De VVD-fractie bestaat voornamelijk uit grijze muizen. Zou Rutte bereid zijn uit partijbelang een grijze muis naar Brussel te sturen?

Anderzijds: het is nog maar voor even. Over een klein jaar zijn er Europese verkiezingen. Het dagelijks bestuur van de EU treedt dan af. De komende tijd zullen de commissieleden vooral campagne voeren. Zoiets laat je toch liever over aan een partijgenoot dan aan iemand uit de ‘linkse wolk’?