In een ideale wereld was het WK-voetbal nooit naar Qatar gegaan. Zoals de Chinezen nooit de Olympische Winterspelen hadden mogen houden. En toch mochten en mogen beide landen ondanks het massaal schenden van de mensenrechten hun reputatie oppoetsen met een superevenement dat miljarden kijkers trekt en een miljardenbusiness is. Over fair play en dat meedoen belangrijker is dan winnen zullen we het maar niet hebben. Topsport is poen en de speelbal van de politiek. En dus corrupt. Het is nooit anders geweest.
Nu is er heisa over het besluit van het kabinet om toch een delegatie naar Qatar te sturen. Misschien gaat de koning ook nog maar dat is afhankelijk van hoe de jongens van die andere koning het doen. Bij een kwart- of halve finaleplaats zou de vorst wel eens in de koninklijke loge naast zijn Qatarese collega kunnen plaatsnemen. Een voordeel: hij hoeft niet zoals tijdens de Winterspelen in Sochi met Vladimir Poetin aan het bier. De emir zal en publique niet met een glas pils willen worden gezien.
De Tweede Kamer is verontwaardigd omdat de regering een motie negeert die opriep geen delegatie te sturen en die met ruime meerderheid was aangenomen. De bezwaren mogen bekend worden verondersteld. Slavenarbeid bij de bouw van de stadions met duizenden doden, geen democratie, homo- en andere fobieën, discriminatie van vrouwen en alcoholvrij bier. Kortom, een land dat je als het even kan mijdt.
Maar Qatar heeft een van de grootste gasvoorraden van de wereld. Daardoor is Qatar nu door de oorlog in de Oekraïne en de door Rusland veroorzaakte gascrisis een belangrijke speler op het wereldtoneel. En die hou je te vriend.
Dat is de belangrijkste, eigenlijk enige rechtvaardiging die het kabinet met goed fatsoen kan aanvoeren. Rutte zei ook nog dat Qatar ons zo goed geholpen heeft met de aftocht uit Afghanistan vorig jaar zomer. Dat valt ook nog te billijken. De andere verklaringen zijn flauwe kul. Zoals: andere Westerse landen gaan ook. En: als we niet gaan kunnen we het schenden van de mensenrechten helemaal niet aan de orde stellen. Dat zijn alibi-excuses.
Het gaat hier om de oude tegenstelling tussen belangen en beginselen. Dat is het eeuwige dilemma van de Westerse, liberale politiek. Als het niets kost, geen offers vergt, is het makkelijk goede sier te maken met principes. Iedereen, van Reykjavik tot Gibraltar en van Dublin tot Berlijn is hartstikke voor mensenrechten. Maar ik geloof niet dat er veel mensen in de kou willen zitten of hun baan verliezen voor de rechten van anderen voor wie die rechten vaak even vreemd zijn als voor ons hun zeden en gewoonten. Dat is geen fraai trekje maar het is zoals het is.
Een paar maanden geleden kwam de Duitse minister van economische zaken, Robert Habeck, frontaal in botsing met deze werkelijkheid. Duitsland had zich zoals bekend voor zijn gas-, kolen- en olieleveranties uitgeleverd aan Rusland. De Duitsers waren hiervoor al jaren geleden gewaarschuwd. In een conflict zou Poetin die leveranties kunnen afknijpen. En dat is precies wat Poetin deed. Berlijn zat in de tang, hele bedrijfstakken zouden kunnen omvallen. En om dat te voorkomen ging Habeck naar Qatar. Op de bedeltoer.
Habeck is een leider van de Groenen. De Groenen trekken net als hun vrienden bij ons ten strijde voor alles wat goed en tegen alles wat slecht is in de wereld. Zijn partijgenote en co-leider Annalena Baerbock is als minister van buitenlandse zaken voorvechtster van een op mensenrechten gebaseerd buitenlands beleid met als extra een forse dosis feminisme. En toen viel Poetin de Oekraïne binnen. Het pleit voor beiden dat ze de nieuwe werkelijkheid meteen onder ogen zagen en begrepen dat de tijd voor Prinzipienreiterei voorbij was. Dat nam niet weg dat Groene fundamentalisten stonden te springen om Habeck bij terugkeer uit Qatar de mantel uit te vegen.
Buitenlands beleid is het terrein van de Realpolitik. Daar gaat het om macht. Dan moet je oppassen met wat je zegt en doet. De Amerikaanse president Joe Biden beschuldigde de Arabische kroonprins en sterke man Mohammed Bin Salman van medeplichtigheid aan de moord op de regime-kritische journalist Jamal Khashoggi. Afgelopen zomer ging de ‘machtigste man ter wereld’ met de pet in de hand naar Riyad. Of Bin Salman alsjeblieft de olieproductie wilde opvoeren. En wat deed de prins: in overleg met Moskou en andere OPEC-leden schroefde hij de productie terug. De relatie tussen de VS en Saoedie Arabië, ooit bondgenoten door dik en dun, is slechter dan ooit. En de olieprijs hoger dan wanneer Biden zijn mond had gehouden.
Moet je belangen altijd de voorrang geven? Dat is uiteraard afhankelijk van wat er op het spel staat. Als Qatar een onbeduidend schiereiland in de Perzische Golf was geweest, vermaard om zijn dadels en vijgen, en niet op de grootste gasbel ter wereld had gelegen, hadden we heel erg principieel kunnen doen en zelfs weer eens het gidsland kunnen uithangen. Dat kunnen we alsnog doen, natuurlijk. Dat is ongetwijfeld goed voor het gemoed, kost niets en haalt helaas niks uit.
Wanneer komt Freek de Jonge in actie?
Geef een reactie