Half Nederland schijnt op zijn kop te staan omdat vandaag een boekje van Claudia de Breij over prinses Amalia verschijnt. Een bijna 18-jarige mag daarin 110  pagina’s leeglopen met allerlei beuzelpraatjes. Er zijn vast wel meer bijna 18-jarigen geweest die hetzelfde konden doen, maar zij hadden roem verworven, bijvoorbeeld als zanger(esje), acteur(trice) of sportheld(in). Amalia heeft nog helemaal niks gepresteerd. Dat haar uitspraken toch groot nieuws zijn komt doordat zij over een aantal jaren koningin wordt.

Hét kenmerk van de monarchie blijft, hoe je het ook wendt of keert, de erfelijkheid ervan. Je wordt staatshoofd door in het juiste wiegje ter wereld te komen. Verder hoef je geen enkele capaciteit te hebben. Het is wellicht meegenomen als je daar wel over beschikt, maar in feite doet het niet ter zake. Je bent het omdat je het bent, en nergens anders om.

Is er een alternatief? Ja, dat is er zeker. Je kunt de koning(in) vervangen door een gekozen president.

Maar die kost ook geld, roepen de talrijke fans van het koningshuis uit zodra je dit durft te opperen. Een president is net zo duur! Of in elk geval bijna net zo duur!

Is dat waar? Volgens mij absoluut niet. De kosten van een president bedragen nog geen fractie van die van een monarch. Ja, als je het goed aanpakt is een president an sich vrijwel gratis.

De koning(in) is voorzitter van de Raad van State. Een erebaantje, maar formeel is hij (zij) de baas van dit orgaan. Stel nu dat je het koningschap afschaft. De vicepresident van de Raad van State wordt dan automatisch president. Waarom zou je hem dan niet tevens president van de republiek Nederland maken? Het salaris houd je dan op zak. Immers: een vicepresident van de Raad van State krijgt al een (niet kinderachtig, mag ik aannemen) salaris. Het enige wat je nog moet doen is hem een ambtswoning, wat bedienden en beveiliging verschaffen. En daarnaast nog een bedrag voor buitenlandse reizen, onkosten etc.

Alles bij elkaar ben je – laat ik een royale schatting maken – tien miljoen euro kwijt. Geen fractie van de minstens 100 miljoen die je (volgens conservatieve ramingen) jaarlijks aan de monarchie dient te spenderen. Want daarbij moet je ook geld ophoesten voor onder meer de echtgeno(o)t(e), voorganger(ster), paleizen, de peperdure inrichting ervan, landgoederen etc.

Op dit moment is Thom de Graaf vicevoorzitter van de Raad van State. Een brave borst, die niemand kwaad doet. Zou hij echt de linten veel minder goed doorknippen dan Willem-Alexander, of straks Amalia? En heel veel meer hoeft een staatshoofd toch niet te presteren. Wat let ons om hem tot eerste president van Nederland te maken?

Natuurlijk moet je iemand met zo’n functie wel democratisch laten kiezen. Dat hoeft wat mij betreft niet door de bevolking te gebeuren. De Staten-Generaal kunnen het ook. De kans dat iemand als André Hazes junior als winnaar uit de bus komt wordt dan ietsje kleiner. Hoewel die vermoedelijk ook prima linten zou kunnen doorknippen.