Om tweedeling in de samenleving, verdere polarisatie en een Kulturkampf over corona te voorkomen, moeten we begrip opbrengen voor de vaccinatie-weigeraars. Als het aan de deugburgers ligt, moeten we ons ook nog met hen ‘verbinden’. Ik vraag me altijd af hoe dat moet. Hoe kan ik me verbinden met iemand die mij, en nu zet ik het even zwaar aan, willens en wetens naar het leven staat. Mocht u deze formulering te melodramatisch vinden, vraag het dan even aan de patiënt wiens operatie voor de zoveelste keer wordt uitgesteld.

Wat me inmiddels steeds meer stoort, is dat dit begrip van ons, de gevaccineerden, moet komen. Het is volledig eenrichtingsverkeer. Van de wappies wordt niet de minste tegenprestatie verwacht. We volstaan met de hoop, meer is het niet, dat ze zich alsnog laten overtuigen en de prik gaan halen. Dat veronderstelt iets waarvan ze nooit blijk hebben  gegeven: redelijkheid en empathie met de medeburgers. Sterker nog, je ziet vaak een raar soort mededogen met de wappies. Want ja, ze zouden zelf ook ziek kunnen worden. Er wordt nog net niet bij gezegd dat dat echt geen pretje is. Het verplegend personeel, toch ‘onze helden’,  moet intussen dweilen met de kraan vol open. Dat moeten we in ons begrip maar op de koop toenemen.

Er komen in dit land bij dit soort kwesties onvermijdelijk grote woorden uit de la.  Principes, mensenrechten, grondrechten, artikel 11 van de grondwet dat over de ‘onaantastbaarheid van het lichaam’ gaat. Dat is een groot goed, natuurlijk. Maar is ze ook absoluut, staat ze boven alles? Is er geen ander recht, belang, dat minstens even veel waard is? De volksgezondheid bijvoorbeeld, artikel 22 van diezelfde grondwet. En spelen economische belangen geen rol? Kan, mag je de economie weer deels laten lamleggen door de wappies? Ik ben geen jurist en weet niet of je die grondrechten en belangen tegen elkaar mag afwegen. Je bent geneigd te zeggen dat dit bij uitstek de taak van de politiek is. En vooral, dat helderheid en besluitvaardigheid  geboden zijn.

In plaats daarvan zie je vooral geworstel, handenwringen en meebuigen. Dat is een vaderlands specialisme, waarschijnlijk calvinistisch erfgoed. We hebben in de polder vermoedelijk de grootste ethici-dichtheid ter wereld. Ethici zijn altijd heel sterk in enerzijds, anderzijds. Enerzijds de rechten van de wappies en anderzijds dat record aan besmettingen. Niet dat je daar ene moer mee opschiet als je dankzij een wappie naar het ziekenhuis moet. Soms geven ethici dat zelf toe. ‘Ik zou niet graag in de schoenen van de politiek staan’, zei een medisch-ethica maandag in de actualiteitenrubriek EenVandaag. Het belangrijkste is klaarblijkelijk dat iedereen weet dat er geworsteld wordt. “Niet lullen maar poetsen’, zou je zo’n mevrouw willen toeroepen.

Datzelfde, niet lullen maar poetsen, zouden kabinet en Tweede Kamer ook moeten doen door zo snel mogelijk 2 G (gevaccineerd en genezen) in te voeren. Dat is natuurlijk niet de weg naar het heil, die zal er nooit komen, maar biedt voor die groep, de meerderheid,  in elk geval enig perspectief. Volgens peilingen is dat voor ruim 60 procent het best begaanbare pad. Nu we we toch moraal-filosofisch bezig zijn: dat is in lijn met het utilitarisme, een onderafdeling van het liberalisme. Zijn basisbeginsel voorziet in het grootst mogelijk geluk, welzijn zouden we nu zeggen, voor het grootst mogelijk aantal mensen. Dus, Mark Rutte, handen uit de mouwen.

Door dat weglopen voor verantwoordelijkheid dreigt het vaccinatiebeleid nu meer dan ooit inzet van de Kulturkampf te worden. De strijd om Zwarte Piet staat momenteel op een laag pitje maar nu lijkt corona zijn plaats in te nemen. In de Kamer heeft über-wappie Thierry Baudet (Forum voor Democratie) zijn roeping herontdekt en port het vuur op met nep-staatjes en uit het verband gerukte statistieken. Daarbij kan hij rekenen op de collega’s Geert Wilders (PVV) en Wybren van Haga (gelijknamige groep) om de fik verder op te stoken. Dat is iets anders dan de gerechtvaardigde kritiek van oppositiepartijen op het falende beleid van Mark Rutte en Hugo de Jonge. Het is bewust verdeeldheid zaaien onder luid wappie-applaus.

En dan hebben we uiteraard nog de gristenmens. In de Bible Belt schieten de besmettingen door het kerkdak maar 2 G is voor de ChristenUnie onbespreekbaar. Ze willen daar 1 G (permanent testen van iedereen, gevaccineerd, genezen en ongevaccineerd). De CU heeft zelfs een ideoloog in huis (komt hij daar niet op het terrein van de Heer?) die in de NRC verklaarde dat het ‘soms beter is niets te doen’. ‘Niet mensen onder druk zetten en het maatschappelijk gesprek zijn gang laten gaan’, meent Wouter Beekers. Daar hebben we een uitdrukking voor: gods water over gods akker laten lopen. Ik wil Beekers’ vertrouwen in het opperwezen niet wegnemen, maar als oplossing voor een groot maatschappelijk probleem lijkt het me niet afdoende.

Hoelang willen en kunnen we zo nog verder knoeien? Tot we weer met zijn allen in lockdown moeten? Dit keer kan het geen ‘intelligente’ worden zoals Rutte de vorige nog aanprees. Want dit had met doortastend en verstandig beleid voorkomen kunnen worden. We kunnen niet alles op de wappies afschuiven, maar met het begrip voor hen moet het nu afgelopen zijn.