Waarom moeten ze de klimaattop van de VN op een steeds andere lokatie houden? Ze zijn o.a. al in Rio de Janeiro, Berlijn, Kyoto, op Bali, in Parijs, Glasgow en nu dus in Sharm el Sheikh, een lustoord in Egypte, op bezoek geweest. Elke keer is het een enorme organisatie en de ecologische voetafdruk moet geweldig zijn. Al die regeringsgleiders met hun delegaties, en in hun kielzog de pers en het actiewezen, komen niet op de fiets.

Daartegenover staat dat de plaatselijke horeca in de ruimste zin, dus inclusief het bordeel, bij zo’n evenement een topomzet draait. Net als bij een WK, als dat tenminste in een ‘normaal’ land wordt gehouden. Dat gun je ze natuurlijk na de ellende van de corona-jaren. Maar dat is zo ongeveer het enige lichtpunt dat ik kan bedenken.

De top zelf wordt vrijwel altijd een mislukking. Dat kan niet anders met meer dan 100 deelnemende landen. Zoiets zegt natuurlijk niemand, want het gaat hier om de dreigende wereldondergang. Dat hoor je terug in de toespraken van de ‘wereldleiders’ die met elke top schriller worden. Dit jaar gaan we ‘plankgas naar de klimaathel’, aldus VN-secretaris-generaal Antonio Guterres. Zou iemand de man niet kunnen vertellen dat al die opgefokte retoriek niet werkt? Dat mensen daar immuun voor worden en de schouders ophalen.

Het verloop van zo’n top kun je al voor het begint voorspellen. Er komt, dat is vaste prik, minstens een geschil waarover men het maar niet eens kan worden. De spanning loopt op, de gemoederen raken verhit, de top moet met een soms twee dagen worden verlengd. Achter de schermen wordt druk gekoehandeld en op de valreep komt er toch een ‘slotverklaring’. Zonder zo’n slotverklaring is de conferentie namelijk mislukt en dat valt aan de buitenwacht niet te verkopen. In die slotverklaring verplichten de deelnemers zich tot iets waar ze zich niet aan kunnen of willen houden. Wat ze uiteraard wisten toen ze hun handtekening zetten.

Dit keer gaat het vooral om het vasthouden aan de in Parijs afgesproken temperatuurstijging van maximaal 1,5 graden en een noodfonds voor het ‘globale zuiden’, zoals de ontwikkelingslanden nu heten. Die landen eisen een schadevergoeding van de rijke landen omdat zij slachtoffer zijn van de klimaatverandering die de rijke landen hebben veroorzaakt. Daar hebben ze zonder meer een punt. De rijke landen willen wel betalen maar niet teveel en niet voor onbepaalde tijd. Hoe het afloopt weet ik op het moment van schrijven niet, maar ga er maar van uit dat er een ‘oplossing’ komt. Of het een ‘echte’ oplossing is doet er niet toe. Hoofdzaak is dat de top niet als een mislukking en blamage in de boeken komt.

Al die poeha doet de zaak zelf natuurlijk geen goed. En dat is een belangrijke reden om op te houden met dat jaarlijks rondtrekkende circus. Maar waar en hoe moet het dan wel? Want dat die klimaattop hoe dan ook gehouden moet worden, staat als een paal boven water. Al was het maar om de wereld te laten zien dat men zich enorm blijft inspannen voor haar redding.

Antwoord: in New York. Daar staat het hoofdkwartier van de VN. Elk najaar komen de regeringsleiders daar bijeen voor de jaarlijkse algemene vergadering. Als ze hun nationale ei hebben gelegd en hun stokpaardjes hebben bereden, zouden ze er een paar dagen aan vast kunnen plakken voor de klimaattop. Zodra ze hun moment in de schijnwerpers hebben gehad, laten ze het over aan de vakministers en de specialisten die zonder spotlights en tijdsdruk verder werken. De kans op succes zal vermoedelijk niet groter worden maar het is in elk geval beter voor het klimaat. In New York is bovendien meer te doen dan in Sharm el Sheikh waar je eigenlijk alleen kan snorkelen.

En dan nog,  kunnen we er niet beter helemaal mee ophouden?

Iedereen weet dat een gigantisch probleem als klimaatverandering alleen opgelost of, waarschijnlijker, enigszins beheersbaar gehouden kan worden als de VS, EU, China en India de handen ineen slaan. Daarmee is het klimaatbeleid automatisch speelbal van machtspolitiek. (Drie van de vier, China, de VS en India, zijn ook nog eens verantwoordelijk voor de meeste Co-2-uitstoot.) Die samenwerking wordt lastig als de spanningen tussen de hoofdrolspelers, Beijing en Washington, met de dag oplopen. Als de potentiële conflicten over Taiwan, de economie, mensenrechten, acuter worden en dreigen te escaleren, drukken ze dat ene grote gemeenschappelijk belang, het beperken van de klimaatverandering, naar de achtergrond. Tot voor kort hoorde je nog wel eens dat de VS en China niet alleen rivalen maar ook partners waren. Maar die tijd lijkt voorbij. De tegenstellingen hebben zich verhard.

Dat zou ook de klimaatactivisten aan het denken moeten zetten. Met al die acties, het zich vastlijmen op het asfalt en het besmeuren van schilderijen, trek je inderdaad veel aandacht. En het is vast hartstikke leuk om als spruit uit de ‘betere milieus’ de burger te shockeren. Alleen, ze zijn, nog afgezien van het averechtse effect, actief op de verkeerde plek. Aan de meeste EU-landen zal het namelijk niet liggen. Daar is klimaatbeleid alleen bij de Baudets en andere hardnekkige ontkenners omstreden.Maar ja, probeer je maar eens vast te lijmen op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing.

Met die klimaattoppen schieten we niets op. Sterker nog, ze wekken elke keer weer verwachtingen die niet waar gemaakt kunnen worden en werken berusting en fatalisme in de hand. De tientallen miljoenen die eraan verspild worden, kunnen beter in het onderzoek naar en de ontwikkeling van klimaatvriendelijke technologie worden gestoken. Met als bonus dat we Frans Timmermans minder vaak zien.