Hoe gevaarlijk zijn biohackers?

De dagbladen hebben nog nauwelijks over biohackers geschreven. Het coronamonster eiste immers alle aandacht van de wetenschapsredacteuren op. Toch is biohacking een ontwikkeling, die de maatschappij nog meer kan ontwrichten dan het coronavirus.

Biotechnologie

Vanaf het moment dat Rosalind Franklin, Francis Crick en James Watson de structuur van het DNA-molecuul in maart 1953 hadden vastgesteld, is het hard gegaan. Want nu we wisten hoe het geheim van het leven in elkaar zat, konden we zelf voor God gaan spelen. Opeens waren biologen, die voorheen nog wereldvreemd met een netje achter vlinders aanrenden, de ware masters of the universe geworden. Zo wist Paul Berg in 1972 het DNA van twee verschillende soorten organismen te combineren: de zogenaamde DNA-recombinanttechnologie. Dat was het begin van de biotechnologie.

Rosalind Franklin (Bron: Time Magazine)

In datzelfde jaar zag Genentech het levenslicht. Wetenschappers, octrooiadvocaten en durfkapitalisten hadden de handen ineen geslagen. Het bedrijf werd een groot succes, nadat het het genetisch gemodificeerde insuline op de markt had gebracht. Voordien werd insuline gewonnen uit de alvleesklier van varkens. Om vijfhonderd gram insuline te maken was vierduizend kilo alvleesklierweefsel nodig. En daarvoor moesten 23.000 varkens worden geslacht. Genentech was het eerste biotechnologiebedrijf dat naar de beurs ging. Binnen een uur was een aandeel van 35 dollar naar 88 dollar gestegen.

Bron: directorstalkinterviews.com

Niet alleen veel medicijnen danken hun bestaan aan genetische modificatie, ook voedingsmiddelen en industriële producten zijn dikwijls het resultaat van deze nieuwe techniek. Een nadeel is dat de techniek nogal omslachtig is. Dat veranderde toen Jennifer Doudna en Emmanuelle Charpentier in 2012 in het blad Science een nieuwe techniek introduceerden: CRISPR-Cas. In 2020 kregen ze daar de Nobelprijs voor.

Emmanuella Charpentier (l) en Jennifer Doudna (r) (Bron: genethique.org)

CRISPR-Cas

CRISP-Cas bleek zo eenvoudig toe te passen, dat overal ter wereld techbedrijven zich op de nieuwe techniek stortten. Dat ging allemaal zo snel dat wetenschappers zich begonnen af te vragen of alles wat kon ook wel mocht. Het gebruik van CRISPR-Cas om het DNA van een ernstig zieke patiënt te behandelen was misschien nog wel aanvaardbaar, maar zodra dat gewijzigde DNA in de kiembaan terechtkwam werd een rode lijn overschreden.

Het was dan ook een grote schok toen He Jiankui op woensdag 28 november 2018 aankondigde dat het hem als eerste gelukt was het DNA van drie menselijk embryo’s zodanig te veranderen, dat ze nooit van hun leven aids konden krijgen. En omdat het in de kiembaan zat, betekende dat, dat ook hun nageslacht nooit aids kon krijgen.

He Jiankui (Bron: chemistryworld.com)

De Chinese autoriteiten lieten in Het Volksdagblad, een orgaan van de overheid, trots weten dat het toch maar weer een Chinees was die deze prestatie geleverd had. ‘Een mijlpaalprestatie!’, schreven ze. Pas toen de internationale gemeenschap haar afschuw uitsprak over het experiment, verwijderde de redactie van het blad het artikel van zijn website. He Jiankui werd veroordeeld en voor drie jaar gevangen gezet. Hij was over de rode streep gegaan.

Biohackers

Maar daar bleef het niet bij. Nu CRISP-Cas zo eenvoudig bleek toe te passen, waren er ook anderen die zich van de nieuwe techniek meester maakten. En dat waren geen reguliere wetenschappers, maar ongeschoolde hobbyisten. Biohackers heten ze.

Die ontwikkeling is een logisch vervolg op de uitspraak ‘Wetenschap is ook maar een mening’. Want als dat zo is, is het maar een kleine stap om zelf op je zolderkamer wetenschap te bedrijven. Een beetje CRISPR, een beetje Cas en kijk, huub huub barbatruc, opeens hebben kikkers twee keer zulke lange poten.

Bron: audible.com

In zijn boek “De Codekraker” beschrijft Walter Isaacson deze ontwikkelingen. Zo schrijft hij over Josiah Zayner, die kikkers genetisch manipuleert in zijn garagebox. DIY-biology heet dat, Do It Yourself Biology. En hij is niet de enige. Zo is hondenfokker David Ishee bezig zijn honden lichtgevend te maken door met behulp van CRISPR-Cas een stukje DNA in te brengen van een lichtgevende kwal. Anderen hebben hetzelfde gen ingebouwd in gist, zodat je lichtgevend bier krijgt.

In een project met de naam McAfee hebben beide heren een vaccin ontwikkeld tegen corona. In een lifestream op 9 augustus 2021 hebben ze zich samen met Darrii Dantsea, een biohackster uit de Oekraïne ingespoten met het spul. Het bleek niet te werken, ook al nam het aantal antistoffen inderdaad ietsje toe.

Zelf genetisch modificeren

Het is allemaal niet zo moeilijk, zegt Josiah Zayner. Het zijn de wetenschappers die het zo moeilijk maken. Iedereen kan nu zelf genetisch modificeren. En om dat te demonstreren heeft Zayner een bedrijfje (ODIN) opgericht, waar hij de benodigdheden verkoopt. Voor slechts $299,- koop je op internet een doe-het-zelfsetje, waarmee je kikkers genetisch kunt bewerken, zodat ze langere poten krijgen. Leuk voor een practicum op school?

Josiah Zayner (Bron: Wikipedia)

Wil je menselijke embryo’s genetisch manipuleren. Geen probleem, zegt Zayner. Voor $1000,- koop je een menselijk embryo bij een vruchtbaarheidskliniek. En die kan je dan lekker bewerken in je achterkamertje.

En zo zijn biohackers over de hele wereld op hun zolderkamers, in hun garageboxen en in hun bijkeukens driftig aan het genetisch manipuleren geslagen. Zonder zich zorgen te maken over eventuele ethische bedenkingen die dit soort geëxperimenteer aankleven.

Unnatural selection

Toch is het een goede ontwikkeling, zegt Zayner in aflevering 2 van de uitstekende serie Unnatural Selection, die op Netflix te zien is. Als je een ernstige aandoening hebt, die met genetische modificatie te genezen is, dan vraagt een farmaceutisch bedrijf daar een astronomisch bedrag voor. Terwijl zo’n bedrag helemaal niet te rechtvaardigen is. Het is dus logisch dat mensen hun eigen medicijnen gaan maken.

Bron: Netflix-Nederland.nl

Unnatural Selection slaat op de term natuurlijke selectie, die de hoeksteen vormt van Darwins evolutietheorie. Je bent geneigd om dat te vertalen met ‘onnatuurlijke selectie. Maar ik denk niet, dat dat juist is. Darwin onderscheidde natuurlijke selectie als tegenhanger van kunstmatige selectie. Kunstmatige selectie is dus hetzelfde als onnatuurlijke selectie. En dat is wat de mens al sinds jaar en dag doet: het fokken van dieren en het kweken van gewassen. Maar wat die biohackers doen is van een andere orde. Ik zou het tegennatuurlijke selectie willen noemen, omdat het volstrekt indruist tegen alles wat natuurlijk is.

Bronnen
De Codekraker van Walter Isaacson.
Unnatural selection, documentaire (vier afleveringen) te zien op Netflix.

Zie ook: https://www.trefpuntazie.com/doctor-he-ethisch-schandaal-china-genetische-modificatie/