Moeten politici altijd de waarheid vertellen? In theorie zou je zeggen: ja natuurlijk. Maar er zijn nogal wat situaties denkbaar waarin het niet verstandig is alles wat je weet aan de grote klok te hangen. In zo’n geval verklaar je dan maar dat je geen ‘actieve herinneringen’ meer hebt aan de feiten. Of dat het in je geheugen ‘net anders’ zit.

De eerste formulering is maar al te bekend van premier (en VVD-leider) Mark Rutte. Naar de tweede greep Annemarie Jorritsma gisteren. Ook zij is van de VVD, maar dat is min of meer toeval, want ze liegen allemaal als het zo uitkomt. Althans: als er ergens over te liegen valt.

Jorritsma sprak haar gewraakte woorden tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamer over de kwestie-Pieter Omtzigt. Aan het begin van de formatie 2021 was ze (samen met Kajsa Ollongren van D66) namelijk verkenner. En de Kamer wilde – naar aanleiding van een uitzending van Nieuwsuur – weten of dit duo het (toenmalige) CDA-kamerlid Omtzigt als een mogelijk risico had aangemerkt voor Rutte IV.

Uiteraard hebben ze dat gedaan, zou ik denken. Omtzigt was immers een risico voor dat kabinet. Als de nummer 2 op de lijst sloeg hij een heel andere toon aan dan lijsttrekker Wopke Hoekstra en zijn overige fractiegenoten. Omtzigt stelde zich zeer afhoudend op. Hij toonde zich wars van compromissen, iets waar de rest van zijn partij juist dol op is. Na hevige conflicten met zijn partij en de rest van de politieke mainstream zat hij overspannen thuis. Bij de verkiezingen had hij (vermoedelijk, want het was toen nog niet zeker) meer stemmen gekregen dan Hoekstra.

Vanzelfsprekend zou iemand als hij een gevaar hebben betekend voor de stabiliteit van de nieuwe regering. Het was dan ook helemaal niet zo raar dat er tijdens de formatiebesprekingen werd geopperd om hem een ‘functie elders’ te bezorgen. Dan waren ze van hem af geweest. Omtzigt ergens burgemeester of zoiets maken zou een heleboel problemen hebben opgelost. Want hij was (en is) razend populair. Vooral extreemrechtse kiezers voelen zich onweerstaanbaar tot hem aangetrokken.

Het probleem was  niet dat allerlei hoofdrolspelers in de formatie hem kwijt wilden. Het probleem was dat ze dat niet officieel bekend maakten. En dat ze er later over gelogen hebben. Want dat voor Omtzigt een ‘functie elders’ werd gezocht lekte uit. Een wakkere fotograaf drukte op het juiste moment af toen Olllongren ziek de besprekingen verliet. En op het stapeltje papier dat zij droeg viel het later zo vaak geciteerde zinnetje te lezen.

Iedereen verontwaardigd. Achter gesloten deuren speelden zich dingen af die het daglicht niet konden verdragen. Alle betrokkenen logen erover. Liegen is lelijk. Het mag niet. Maar wat moet je als de waarheid toegeven wat al te pijnlijk is?

Wat moet je trouwens als bekend wordt dat je gelogen hebt? Dan zit er maar één ding op: je spreekt het met klem tegen. En liegt dus nog veel meer.