Zou Rutte IV nog lang aan het bewind zijn? Vandaag komt de Tweede Kamer terug van reces voor een ingelast debat over de kwestie-Hoekstra (om het zo maar te noemen). Zoals bekend nam CDA-leider Wopke Hoekstra – tevens vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken – vorige week behoorlijk wat afstand van het regeerakkoord. Hij noemde 2030 als jaar waarin de stikstofuitstoot met de helft moet zijn teruggedrongen ‘niet heilig’. Een paar maanden geleden voorzag hij die datum nog van zijn handtekening. Maar met electorale rampspoed geconfronteerd wil hij opeens ‘de tijd nemen’.

Met zo’n man (en zo’n partij) valt toch niet verder te regeren? D66-leider (en minister van Financiën) Sigrid Kaag heeft Hoekstra al laten weten dat nu het vertrouwen weg is. Einde van het kabinet. Niet dan?

Dat valt nog te bezien. D66 is eigenlijk de enige partij die de stikstofreductie onverkort steunt. Bij de VVD wordt veel geaarzeld en getwijfeld en ook bij juniorpartner ChristenUnie zal niet iedereen de uitlatingen van Hoekstra betreurd hebben. In elk geval niet hardop.

Niettemin staat premier (en VVD-leider) Mark Rutte formeel  volledig achter het regeerakkoord. Ook CU-opperhoofd Gert-Jan Segers doet dat voor zover ik weet nog altijd. Rutte kijkt ook wel uit om de stikstofafspraken openlijk af te vallen. Misschien loopt het debat straks met een sisser af, zoals de meeste Kamerdebatten. Het is helemaal niet uitgesloten dat Wopke vandaag voldoende inbindt om Sigrid gerust te stellen. Het heeft geen zin nu al paniekerig te gaan doen. Wie weet komt er nog volop gelegenheid om in alle rust naar een uitweg te zoeken.

Aan de andere kant: de voortekenen voor het kabinet zijn niet erg gunstig. Coalities met dezelfde samenstelling als hun voorganger zijn doorgaans gedoemd te falen. Zeker als die voorganger toch al geen stabiele indruk maakte. Historisch gezien heeft Rutte IV de wind dus niet mee. En de huidige regeerperiode biedt überhaupt weinig aanleiding voor rooskleurige verwachtingen, met problematische parlementaire enquêtes in het vooruitzicht.

Daar staat weer tegenover dat kabinetten doorgaans alleen vallen als één of meer regeringspartijen er voordeel in zien. Dat voordeel valt op dit moment moeilijk te bespeuren. De drie grootste regeringspartijen  (VVD, D66, CDA) staan volgens de meeste peilingen op stevig verlies. De ChristenUnie zou een zeteltje kunnen winnen, maar dan zijn het er nog steeds maar 6. Vervolgens moet dit orthodox-christelijke partijtje maar afwachten of het nog een keer nodig is voor een meerderheid. Zo niet, dan zit er niets anders op dan op de oppositiebankjes plaats te nemen, waar het toch al een drukte van belang is.

Kortom: het kan straks nog alle kanten op. Het debat van vandaag is bepaald geen gelopen race. Al is het zo goed als uitgesloten dat Rutte IV de geschiedenisboekjes ingaat als een succeskabinet.

 

NASCHRIFT: Het debat ging inderdaad alle kanten op, maar bracht geen duidelijkheid. Rutte IV moddert verder, in elk geval tot Johan Remkes is uitbemiddeld. Wat er daarna gebeurt blijft afwachten. Intussen vertoont het gezicht van de premier steeds meer overeenkomsten met dat van een oorwurm.