Bij zijn aantreden beloofde het kabinet een einde te maken aan het voortdurende achterkamertjesoverleg dat politiek Den Haag overheerst. Het tijdperk van de transparantie zou aanbreken. Niemand geloofde dat natuurlijk. Iedereen weet dat je alleen vruchtbaar overleg kunt plegen achter gesloten deuren. Pottenkijkers, die alles in de openbaarheid brengen, verpesten de boel. Pas als er een besluit is genomen, kan alles de publiciteit in. En niet eens altijd meteen.

Zelfs bestuursvergaderingen van buurtverenigingen hebben in beslotenheid plaats, zoals alom bekend is. En dat gebeurt bepaald niet voor niks. Zonder de garantie dat het besprokene geheim blijft wordt er geen water bij de wijn gedaan, iets wat toch bijna altijd nodig is om overeenstemming te bereiken.

Zo is het uiteraard ook in Den Haag. Praten tijdens bijeenkomsten waar iedereen zomaar binnen kan lopen heeft weinig zin. Zodra Jan en alleman kan meeluisteren, blijven de concessies achterwege.

Het mag dan ook duidelijk zijn dat er sinds januari van dit jaar, toen de ministers van Rutte IV het bordes beklommen, heel wat door hen is gefluisterd en gekonkelfoesd. Allemaal heel stiekem. Veel resultaat heeft dat overigens nog niet opgeleverd. Er zijn in elk geval nog heel wat ‘hoofdpijndossiers’ blijven liggen. De stikstofkwestie, bijvoorbeeld. Of de daaraan verwante klimaatkwestie. Of, om een heel ander onderdeel bij de kop te vatten, de asielkwestie. In de loop van dit jaar is daar nog wat ellende bijgekomen, zoals de inflatiekwestie die dringend om een oplossing vraagt. Reden te meer om daar in het geniep nog eens flink over te smiezen en te konkelfoezen. Wat ook zeker zal gebeuren.

Maar nu is ook formeel de fictie van het transparante overleg opgegeven. Vanavond immers komen de belangrijkste ministers en de fractievoorzitters van de regeringspartijen in het Catshuis bijeen. Zij zullen dan praten over een aantal lastige punten.

Dergelijke gesprekken vonden in de vorige kabinetsperiode zeer frequent plaats, meestal op maandag in het gebouw van het ministerie van Justitie/Binnenlandse Zaken. Deze gesprekken waren de belangrijkste aanleiding voor de oppositie om te klagen dat elk politiek besluit was ‘voorgekookt’, zonder dat buitenstaanders eraan te pas kwamen.

Ingewijden – die blijkbaar op meer inzicht kunnen rekenen dan de rest van de bevolking – zeggen dat de bespreking van vanavond al langer gepland stond. Hoe lang verklappen ze niet, maar het tijdperk van de ‘transparantie’ behoort kennelijk al een tijdje tot het verleden. Rutte IV houdt niet eens de schijn meer op. Wat zal er een gejammer opstijgen uit de oppositiebankjes!

Ter illustratie van het bovenstaande het volgende verhaal, mij verteld door een ‘ingewijde’. In de gemeente Amsterdam werden ooit – dit speelt geruime tijd geleden – collegeonderhandelingen gehouden. Dat die in beslotenheid zouden plaatsvinden was ondenkbaar. Vooral GroenLinks had daar principiële bezwaren tegen. Volstrekte openbaarheid, luidde het parool.

Daarom zaten de onderhandelaars van de partijen in een voor iedereen toegankelijke ruimte te beraadslagen. Erg druk was het niet, want voor politiek gezwam bestaat maar weinig interesse. Veel eensgezindheid viel er trouwens ook niet te noteren.

Na afloop van het openbare samenzijn gingen de onderhandelaars samen eten. Dat gebeurde achter hermetisch gesloten deuren. Dan werden er pas echt zaken gedaan. En beslissingen genomen.