Wat mij in de oorlog tussen Israel en Hamas vooral is opgevallen, is de brute onverschilligheid van de Hamas-top tegenover de eigen bevolking. Daarover later meer, maar eerst een paar inleidende kanttekeningen.

De pogrom van vorige week zaterdag was afschuwelijk, daar zal ieder enigszins beschaafd mens het over eens zijn. Maar je kan niet zeggen dat ze onverwacht kwam.Tussen Israel en de Palestijnse terreurorganisatie heerst een staat van geweld die van tijd tot tijd tot uitbarsting komt. Het verrassende deze keer was dat Israel totaal onvoorbereid bleek.

Over het doel van de aanval wordt druk gespeculeerd. Handelde Hamas op eigen initiatief? Of op instructie van Iran? De ayatollahs in Teheran zouden met lede ogen de recente toenadering tussen Israel en de Arabische buurlanden hebben gadegeslagen. Met als klapstuk een mogelijk vredesakkoord tussen Israel en Saoedi-Arabië dat de geopolitieke kaart van het Midden-Oosten nieuw had ingekleurd. Iran dat streeft naar de hegemonie in de regio zou de grote verliezer worden. En om dat te voorkomen zouden de ayatollahs hun bondgenoot Hamas op pad hebben gestuurd. Dat plan lijkt, voorlopig, te zijn opgegaan, want van de Saoedi’s is inderdaad niets meer vernomen.

Een andere mogelijkheid waar je wel over hoort, is dat de operatie uit de hand is gelopen. Het plan zou een actie van beperkte omvang zijn geweest. Israel onder de neus wrijven dat de grens met Gaza niet veilig is. Dat het hek en de super geavanceerde elektronische beveiliging de Hamas-strijders niet konden tegenhouden. Als ook nog een aantal Israëlische soldaten gedood en gegijzeld konden worden, was de actie een succes. Het zou daarmee gebleven zijn bij een opgestoken middelvinger naar Jeruzalem. De arrogante Zionisten moesten voelen dat ze niet onfeilbaar zijn.

Het gemak waarmee de Hamas-strijders konden binnendringen, het ontbreken van effectief verzet, zou hen volgens deze versie naar het hoofd zijn gestegen. Ze zagen de kans schoon om een bloedbad aan te richten en begonnen een in de geschiedenis van Israel nooit eerder voorgekomen slachtpartij.

Maar als de pogrom wel degelijk de bedoeling was, moeten de Hamas-leiders hebben geweten dat Israel deze vernedering nooit over zijn kant zou laten gaan. Ze moeten rekening hebben gehouden met vergelding op ongekende schaal. Bij vorige confrontaties reageerden de Israelis op Hamas-acties met bombardementen en knepen ze de toevoer van levensmiddelen en medicijnen af. Maar na zo’n strafexpeditie keerde men terug naar ‘normaal’. Israel had Hamas op zijn nummer gezet, Hamas likte zijn wonden en de bewoners van Gaza konden zo goed en zo kwaad als het gaat proberen hun leven te hervatten.

Iedereen beseft dat dit nu onmogelijk is. In Israel wil men niet langer alleen vergelding en wraak. Dit keer willen ze eens en voor altijd afrekenen met Hamas. Als Gaza daartoe plat gebombardeerd moet worden, letterlijk met de grond gelijk gemaakt, ongeacht het aantal onschuldige slachtoffers, soit. En je kunt je niet voorstellen dat de Hamas-leiders dit niet hebben voorzien.

Je vraagt je af wat hen bezielt en de conclusie dringt zich op dat het lijden van de eigen bevolking hen weinig kan schelen. Je eigen mensen willens en weten blootstellen aan moordende luchtaanvallen, blokkades, dood en verderf, getuigt van een ontstellend en weerzinwekkend cynisme. En dat allemaal voor een onbereikbaar politiek doel, de vernietiging van Israel. Want dat de ‘Zionistische entiteit’ zich zal laten vernietigen, zullen ze ondanks hun ideologische verblindheid zelf niet geloven.

Het wachten is nu op de invasie van Gaza door het Israëlische leger. Het leger heeft de bewoners inmiddels opgeroepen het noordelijk deel te verlaten. Om het aantal burgerslachtoffers zo klein mogelijk te houden en, uiteraard, vooral, omdat ze hen bij de operatie voor de voeten zullen lopen. En wat doet Hamas? Hamas roept de bewoners op te blijven. De correspondent van de Duitse tv-zender ZDF had zelfs van een ‘doorgaans betrouwbare bron’ in Gaza gehoord dat Hamas-mannen bewoners verbieden te vertrekken.

Als dat waar is, bereikt het cynisme de alles overtreffende trap. Hamas is kennelijk bereid de eigen mensen op te offeren en niet alleen om het Israëlische offensief te bemoeilijken. (Dat zou je natuurlijk niet kunnen en willen rechtvaardigen maar met heel veel moeite nog net kunnen begrijpen). Maar ook omdat Israel bij een enorm aantal slachtoffers onder de burgerbevolking, door de ‘wereldopinie’ aan de schandpaal zal worden genageld. De VS en de EU staan nog ‘als een man’ achter Jeruzalem maar dringen er op aan dat zijn leger het oorlogsrecht respecteert en de burgerbevolking zoveel mogelijk ontziet.

Of Israel die oproep ter harte zal nemen, moeten we afwachten. Jeruzalem heeft zich nooit veel gelegen laten liggen aan wat de meestal vijandige buitenwereld denkt en vindt. Het gevoel is dat men er ‘alleen voorstaat’ en alleen in de VS een betrouwbare bondgenoot heeft. Als Israel het vooral had moeten hebben van internationale goodwill en sympathie had het nooit overleefd. En dat het Westen bezorgd is om de reactie van het ‘globale zuiden’, voorheen de Derde Wereld, het zij zo. Maar toch, een langdurende operatie met veel slachtoffers, verzwakt hoe dan ook de eigen positie.

Het zijn overwegingen en bespiegelingen waaraan de slachtoffers in Gaza geen boodschap zullen hebben. Terwijl de Hamas- leiders in Qatar en elders veilig verder weven aan hun macabere hersenspinsels, moeten zij zien te overleven.