Nog een week of zes, dan zijn er Tweede Kamerverkiezingen. De komende tijd zullen de lijsttrekkers met elkaar de degens kruisen, als het even kan op televisie. Een van de belangrijkste debatten, zo leert de ervaring, is dat bij RTL. Dat was in 2012 de gelegenheid waarbij toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom definitief uit de schaduw wist te treden. Hij bleef rustig en zelfverzekerd, eigenschappen die de kiezers graag zien bij hun leiders, en werd tot winnaar uitgeroepen. Bij de verkiezingen wist de PvdA vervolgens 38 zetels te halen, een op dit moment ongelofelijk hoog aantal, zelfs na de fusie met GroenLinks.

Het RTL-debat is dus belangrijk. Iedereen staat dan ook klaar om daar zijn beste beentje voor te zetten. Nou ja, niet iedereen, want bij het RTL-debat op 12 november (10 dagen voor de verkiezingen) zijn alleen de lijsttrekkers welkom die volgens de Peilingwijzer van 1 november de meeste zetels hebben behaald.

Dat betekent dat pak hem beet 15 partijleiders niet aan het debat mogen deelnemen. Het is natuurlijk ondenkbaar dat ze zich allemaal voor de microfoons staan te verdringen, want dan zou het een puinhoop worden. Het gros van de lijsttrekkers zal moeten afhaken. Alleen (vermoedelijk) Pieter Omtzigt (NSC),  Dilan Yeşilgöz (VVD), Frans Timmermans (PvdA-GroenLinks), Geert Wilders (PVV), Caroline van der Plas (BBB) en Rob Jetten (D66) zullen erbij zijn. Dat zijn althans de partijen die volgens de huidige peilingen bij de grote zes horen.

Twee van de vier (demissionaire) regeringspartijen ontbreken. Het CDA (lijsttrekker Henri Bontenbal) en de ChristenUnie (lijsttrekker Mirjam Bikker) zijn niet aanwezig.

Voor de ChristenUnie is dat waarschijnlijk niet zo’n vreselijke ramp. Die partij heeft nooit meer dan 6 zetels gehad, meestal niet meer dan 5. Ze is het gewend om genegeerd te worden. Dat ze de afgelopen zes jaar lid is geweest van het kabinet is al een klein wonder. Naar ik aanneem is daar binnen de partij dankbaar om gebeden, want dat doen ze daar al snel.

Maar de afwezigheid van het CDA zal voor de christendemocraten een behoorlijke klap zijn. Ik herinner me niet ooit een lijsttrekkersdebat te hebben gezien waarbij een vertegenwoordiger van deze partij ontbrak. Deze keer wel. Het CDA gaat volgens de polls desastreuze verkiezingen tegemoet. Van de 14 zetels die het nu nog heeft zal minstens de helft, en denkelijk nog meer, verloren gaan. Met 6 zetels – of daaromtrent – zal de partij straks tot de kleintjes behoren. Misschien dat de verre toekomst nog enige hoop biedt, maar die kans lijkt me niet groot.

Het moet voor de christendemocraten een schrale troost zijn dat twee van de lijsttrekkers die wel aan het RTL-debat mogen deelnemen afvallige partijgenoten zijn. Omtzigt hoorde een dikke twee jaar geleden nog bij de club, waarvan hij ooit zelfs bijna de leider was. Hoelang Van der Plas al bij het CDA weg is weet ik niet, maar ook nog niet heel lang. Ze heeft in de partij nooit belangrijke functies bekleed, maar geloof maar dat het CDA haar graag terug had. Al was alleen om een belangrijke concurrent uit te schakelen.

Dat is jammer genoeg (voor de christendemocraten) niet aan de orde. Het CDA zal overigens naar verwachting wel nodig zijn bij de kabinetsformatie. Veel zetels heeft het dan niet te bieden, maar de ongeveer 6 die het overhoudt zullen hoogstwaarschijnlijk hard nodig zijn om tot een Kamermeerderheid te komen. VVD, NSC en BBB krijgen daartoe met zijn drieën niet voldoende parlementair draagvlak en aanvullingen met de Linkse Wolk of de PVV liggen om uiteenlopende redenen niet voor de hand.

Daarmee staan de christendemocraten voor hun zoveelste regeringsdeelname, zij het deze keer als juniorpartner. Of ze daarmee tevreden zijn waag ik te betwijfelen. Dat ze uit dankbaarheid in gebed zullen verzinken, sluit ik zo goed als uit. Ik vermoed dat ze nog liever de oppositie waren ingegaan nadat ze wél aan het RTL-debat hadden mogen meedoen.