In 2021 bepleitte het CDA in zijn verkiezingsprogramma de invoering van een kiesdrempel. Dat instrument zou de toevloed van kleine partijen kunnen weren. Het CDA had op dat moment nog 19 Kamerzetels. Maar inmiddels is het zelf bijna een kleine partij geworden, die volgens peilingen nog slechts een handvol zetels haalt. Dus de passage over de kiesdrempel ontbreekt in het nieuwe christendemocratische program.

Op zichzelf begrijpelijk. Niemand kan van een partij eisen dat zij voorstellen doet om zichzelf overbodig te maken. In de politiek is het hemd nu eenmaal nader dan de rok, net als elders trouwens.

Maar ook in de programma’s van grotere partijen komt de kiesdrempel vrijwel niet voor. In dat van PvdA-GroenLinks ontbreekt het woord. In dat van de BoerBurgerBeweging eveneens. Bij D66 (volgens de polls hard op weg om een kleine partij te worden overigens) ook. De vorige partijleider, Sigrid Kaag, hield nog niet zo lang geleden een warm pleidooi voor het middel. Maar haar opvolger Rob Jetten heeft dat blijkbaar niet in zijn oren geknoopt.

Nieuw Sociaal Contract en de PVV moeten hun verkiezingsprogramma’s nog presenteren. Maar ik maak me weinig illusies dat die een kiesdrempel zullen voorstaan.

Alleen de VVD noemt de mogelijkheid kort in haar conceptprogramma, maar dat gebeurt heel omzichtig. En bovendien pas op pagina 75. Ik vermoed dat de liberalen van harte bereid zijn de kiesdrempel in te leveren als dat de komst van een coalitie onder hun leiding mogelijk maakt. Misschien brengen ze het onderwerp niet eens ter sprake tijdens de kabinetsformatie.

Is het probleem van de versnippering dan wellicht opgelost? Als je het register van de Kiesraad bestudeert, krijg je niet die indruk. Weliswaar zijn er ditmaal ‘slechts’ 70 namen van partijen opgegeven (in 2021 89), maar dat zegt niet veel. De kans dat er opnieuw 17 partijen in de Tweede Kamer komen blijft onverminderd groot. Het risico dat dat er door afsplitsingen meer dan 20 worden eveneens.

De weinige lezers van deze website is al tot vervelens toe voorgehouden dat een kiesdrempel de enige manier is om de stroom van minimale partijtjes snel te blokkeren. Toch wil ik de optie hier nog een keer noemen. Voer een stevige drempel in en je bent van de hele kleintjes verlost. Wanneer je verplicht stelt dat een partij minstens 5 procent van de stemmen moet halen (net als in het toch echt wel democratische Duitsland) valt meer dan de helft van de huidige Kamerfracties weg. Hun zetels komen dan ten goede aan de grotere partijen.

Ideaal toch? Geen kabinetsformaties van 300 dagen meer. Geen eindeloze debatten over niks. Eindelijk tijd voor echte kwesties.

Maar het zal niet gebeuren. In elk geval de komende regeerperiode niet. En daarna ook niet, vrees ik. Ik betreur dit zeer. Evenals Peter van Nuijsenburg ongetwijfeld.

Tot de volgende gelegenheid.