Een van de meest bizarre politieke kluchten van de laatste jaren wordt veroorzaakt door het kabinetsbesluit om excuses aan te bieden voor het slavernijverleden. De opeenvolging van gebeurtenissen is zo idioot dat ze wel verzonnen lijkt. Maar dat is ze allerminst.

Eerst wilde premier Mark Rutte zich helemaal niet excuseren voor de slavernij, die – door Nederland althans – in 1863 is beëindigd. Waarom zou je je ook verontschuldigen voor iets waarbij je niet betrokken bent geweest? Maar de minister-president draaide om als een blad aan de boom. Een succesvol politicus moet nu eenmaal pragmatisch zijn en dat geldt helemaal als je zo lang mogelijk aan de top wilt blijven.

Excuses dus. Onze niet-blanke (‘niet-witte’ hoor ik uiteraard te schrijven) broeders en zusters in de voormalige kolonie roepen daar al tijden om. Rutte moet dan ook gedacht hebben dat hij ze een groot plezier deed door eindelijk eens over de brug te komen. Maar hij zat er helemaal naast.

Want het kabinet wil die excuses aanbieden op 19 december en dat blijkt de volstrekt verkeerde datum te zijn. 1 juli volgend jaar was het juiste moment geweest, vinden diverse Surinaamse belangenorganisaties. Dat is de dag dat de slavernij 160 jaar terug formeel werd afgeschaft. Bovendien zou koning Willem-Alexander de excuustoespraak moeten houden en niet Rutte. Dat de Nederlandse monarch al in 1848 alle reële macht is kwijtgeraakt is in Paramaribo kennelijk nog niet helemaal doorgedrongen.

De Surinaamse belangenorganisaties waren – en zijn – hoe dan ook woedend. Ze stapten onmiddellijk naar de rechter om het in hun ogen onzalige kabinetsplan te tackelen. Die rechtszaak hebben ze verloren. Nu spugen de organisaties in Suriname vanzelfsprekend nog meer vuur.

Inmiddels is Sigrid Kaag naar dat land afgereisd om daar vrede te stichten. Niet als minister van Financiën, zoals veel mensen schijnen te denken, maar als eerste vicepremier van het kabinet. Rutte zelf had namelijk geen tijd omdat hij naar iets Europees moest.

Of het sturen van Kaag de juiste methode is als je de gemoederen wilt bedaren weet ik niet. Volgens mij is zij nog nooit ergens vertrokken zonder hevig ruziënde partijen achter te laten. Maar misschien ben ik wel te somber.

Wat mij in elk geval fout lijkt is dat onze bewindslieden minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) naar Suriname hebben afgevaardigd om te zeggen dat het ze vreselijk spijt wat er meer dan anderhalve eeuw geleden is gebeurd. Weerwind is namelijk zelf van Surinaamse afkomst. Kun je de nazaat van slaven ‘sorry’ laten zeggen voor het leed dat slaven is aangedaan? Wat mij betreft wel, als je dat überhaupt al zou moeten doen. Maar Rutte had toch op zijn vingers kunnen uittellen dat hiervan eindeloos veel gedonder zou komen?

Anderhalf jaar geleden zei de premier nog dat het kabinet zich niet zou excuseren voor de slavernij. Want dan loop je het risico dat je ‘de tegenstellingen verder aanjaagt’. Zou Rutte nog wel eens aan die woorden terugdenken?