Eén ding staat vast: ooit komen er nieuwe Kamerverkiezingen. Het kan nog een paar maanden duren of een paar jaar, maar op een dag zullen ze plaatsvinden.
Hoe zou de uitslag zijn?
Het is niet helemaal ondenkbaar dat de PVV dan flink gaat verliezen. Niet echt waarschijnlijk als je naar de huidige peilingen kijkt, maar uitgesloten is het niet. Misschien houdt ze zelfs niet meer dan 20 of 15 zetels (of nog minder) over van de 37 die ze nu heeft. Daarmee zou ze terug zijn op haar oude uitgangspunt. Een partij die veel roept en scheldt, maar niets voor elkaar krijgt.
Van de achteruitgang van de PVV zullen de andere partijen profiteren. Moeten ze blij zijn als dat gebeurt?
In elk geval zúllen ze blij zijn. Ze zullen roepen dat de kiezer bij zinnen is gekomen. Dat het extreemrechtse populisme heeft afgedaan. Dat het tijd wordt voor een ander beleid.
Maar of hun vreugde terecht is kun je betwijfelen.
Om te beginnen zullen de meeste stemmen van voormalige PVV-kiezers wel belanden bij partijen die nu nog bereid zijn om met Geert Wilders en de zijnen te regeren. Je maakt niet zo makkelijk de overstap van een extreemrechtse partij naar politici die zo’n beetje het tegenovergestelde beloven. De VVD en het NSC, die toch een stukje dichter bij de ideeën van de PVV staan, zullen na de volgende stembusgang ook wel (opnieuw) gaan regeren, met behulp van enkele kleinere partijtjes. Mogelijk zelfs met behulp van de dan gedecimeerde PVV.
Maar de wegen van het electoraat zijn ondoorgrondelijk en er valt geen peil op te trekken. Een deel van de voormalige PVV-stemmers zou terecht kunnen komen bij links. Hoe zullen die partijen dat vinden?
Ik denk dat ze tevreden zullen zijn, zonder daar langer over na te denken, laat staan dieper. Elke stem is er één, waar ze ook vandaan komt. Partijen bestaan om te winnen, niet om te verliezen. Niet dan?
Politiek – althans de Nederlandse – is een kwestie van scenario’s tegen elkaar wegstrepen. Als de PVV niet meer de grootste partij is, keert alles weer terug naar de situatie die we zo lang hebben gekend. Een beetje van dit, een beetje van dat. Het typische mengelmoes waaruit een regering van dit land traditiegetrouw bestaat.
En toegegeven, vergeleken bij veel andere naties – Rusland bijvoorbeeld, of als Donald Trump de verkiezingen wint de Verenigde Staten – kun je blij zijn dat je hier woont. Onze bestuurders zijn over het algemeen niet al te kwaadwillig of overduidelijk corrupt en ze gehoorzamen tot dusver aan de regels van de democratie. Als ze niet worden herkozen, verlaten ze de arena.
Dat neemt niet weg dat je je kunt afvragen wat de stem van een voormalige PVV-kiezer waard is. ‘Sorry hoor, ik was eerst een racistische schreeuwlelijk, maar nu heb ik ingezien dat dat verkeerd was. Ik wilde alleen een proteststem uitbrengen. Daarom heb ik op een tierende fascistische idioot gestemd. Maar ik ben tot betere inzichten gekomen. Ik heb me bekeerd. Neem me vooral niet kwalijk dat ik aanvankelijk fout zat. Eerst was ik tegen moslimmigranten, maar nu ben ik vóór.’
Volgens mij is zoiets onmogelijk. Eens een racistische schreeuwlelijk, altijd een racistische schreeuwlelijk. Eens populist, altijd populist. Al stem je bij de volgende verkiezingen op de Partij voor de Dieren.
Het zou kunnen dat er – in het hypothetische geval dat ik hier bespreek – wat verschuivingen plaatsvinden tussen de partijen. Dat iemand die eerst op de VVD stemde, nu kiest voor het CDA. En dat iemand die eerst een CDA-aanhanger was, nu overstapt op D66. Et cetera. Maar het aantal verschuivingen zal beperkt zijn.
Dus zelfs al verliest Wilders straks de verkiezingen, alles blijft in beginsel zoals het was. Een kwart van de Nederlandse bevolking heeft zich bereid getoond op de PVV te stemmen, een nog groter deel op partijen die op dit moment de indruk wekken zaken met Wilders te willen doen. Zelfs al verdwijnt de PVV, deze kiezers zullen hetzelfde gedachtegoed erop na blijven houden. En daarvan zal een nieuwe, mogelijkerwijs ietwat gematigder populist de vruchten plukken.
Waarschijnlijk loopt hij (of zij, neem me niet kwalijk) zich nu al warm. En maken ‘centrumrechtse’ partijen zich op om erachteraan te hobbelen.
Geef een reactie