CDA-leider Wopke Hoekstra, tevens vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken, wil het regeerakkoord openbreken en ‘aanpassen aan de werkelijkheid’. Maanden en maanden heeft hij vorig jaar met VVD, D66 en ChristenUnie onderhandeld over dit stuk. Maar nu wil hij alweer ‘terug naar de tekentafel’. Hij wil meer geld uitgeven aan Defensie, wat nodig is nadat de Russen Oekraïne zijn binnengevallen. En het valt niet moeilijk te raden waar hij dat geld vandaan wil halen: uit de miljardenpotjes die gereserveerd zijn voor klimaat en milieu.

‘Geopolitiek houdt zich niet aan het Nederlandse coalitieakkoord,’ zei Hoekstra. Dat is waar. Maar het zou ook waar zijn geweest als de Russen géén aanval op Oekraïne hadden gelanceerd. Een regeerakkoord is niet meer dan een momentopname. Zodra dat moment gepasseerd is, is het  een vodje papier met al dan niet goedbedoelde afspraken. Hoe de realiteit zich vervolgens voltrekt is niet aan de opstellers van het document.

Bij de schrijven van het vorige regeerakkoord  is (begrijpelijkerwijs) geen rekening gehouden met de uitbraak van de coronacrisis. Die heeft handenvol geld gekost en een fundamenteel andere denkwijze over overheidstekort en staatsschuld veroorzaakt. Hoekstra zal zich dat als voormalig minister van Financiën zeker herinneren. Toch is het  regeerakkoord voor de jaren 2017-20121 niet aangepast.

Mocht de CDA-leider zijn zin krijgen – wat hoogstwaarschijnlijk niet zal gebeuren – dan zou het nieuwe regeerakkoord al heel snel weer verouderd zijn. Immers: ‘geopolitiek houdt zich niet aan het Nederlandse coalitieakkoord.’ Er zouden dan – na de op dit ogenblik totaal onvoorspelbare gebeurtenissen die zich ongetwijfeld zullen voordoen – alweer onderhandelingen nodig zijn over nogmaals een nieuw regeerakkoord. En daarna weer, ad infinitum.

Hoekstra weer dit natuurlijk best. Maar hij heeft spijt dat hij in de besprekingen met de overige coalitiepartijen door de pomp is gegaan toen de hoofdstukken klimaat en milieu aan de orde kwamen. Hij wil de oorlog in Oekraïne aangrijpen om zijn nederlaag om te buigen in een overwinning. D66-leider (en minister van Financiën) Sigrid Kaag heeft al laten doorschemeren dat er wat haar betreft niet valt te praten. Kaag heeft namelijk gewonnen toen het over klimaat en milieu ging, en ze is niet van plan die overwinning alsnog prijs te geven.

Maar hoe zit het dan met al die ingrijpende politieke veranderingen? Wat moeten we straks beginnen als de gasprijs en de inflatie maar blijven stijgen en iedereen jammert dat het roer om moet? Dan gooien we het roer om, trekken ons niks meer aan van de gemaakte coalitieafspraken en doen wat nodig is. Of wat we denken dat nodig is. Net zoals dat in het verleden gebeurde. En bij de volgende kabinetsformatie wordt er waarschijnlijk weer maanden en maanden onderhandeld over afspraken die al achterhaald zijn voor de inkt van het regeerakkoord is opgedroogd.

Misschien gooit Vladimir Poetin trouwens straks wel een paar atoombommen naar het Westen. Dan hoeven we ons over geen enkel regeerakkoord meer druk te maken, want dan is het sowieso afgelopen.