Wat delen erkende internationale virologen als Donald Trump en Jair Bolsenaro met hun collega’s in de Nederlandse politiek en media? Grondige afkeer van het mondkapje. Zij zien de logica van een maskerade die de kans op ongeremde verspreiding van het Wuhanvirus zou kunnen verkleinen niet in.
In Nederland, waar men, zoals bekend, alles beter weet en intelligenter aanpakt dan elders ter wereld, heeft opperviroloog Jaap van Dissel het niet-medische mondkapje al in februari in de ban gedaan. Het zou een onveilig gevoel van veiligheid opleveren. Ook de ontdekking van de beschermende waarde van mondtextiel door de Wereld Gezondheid Organisatie – toegegeven, beetje laat maar beter laat dan nooit, heeft de RIVM-baas niet van zijn wetenschappelijke overtuiging en daarin verpakt prestige af kunnen brengen.
In zijn kielzog schreeuwen linkse en rechtse columnisten, influencers en bestrijders van ‘viruswaanzin’ als de voormalige huisjesmelker en huidige complotdenker Willem Engel hun afkeer van ‘het muilkorfje’ van de daken.
Het idee dat wij misschien iets zouden kunnen leren van de aanpak in andere landen, waaronder mijn vorige woonland Thailand, is natuurlijk te gek voor woorden. Wij hebben helaas nog geen vaccin uitgevonden, maar zijn qua kennis over virus en bestrijding niet te evenaren. Nederlanders in het buitenland, of nog niet totaal heringeburgerde exemplaren zoals ik, zien dat met grote verbazing aan.
Zo viel het expat en journalist Jos Campman op dat het dragen van mondkapjes ‘in zijn woonland Thailand nauwelijks discussie heeft opgeleverd.’ Op zijn Facebookpagina Typisch Thailand schreef hij dat er een relatie zou kunnen bestaan tussen het relatief geringe aantal infecties en dodelijke corona-slachtoffers (thans 58) en het massaal dragen van mondkapjes.
Toen twee maanden terug het dragen van mondkapjes in het Nederlands openbaar vervoer verplicht werd was het gehuil niet van de lucht. In De Volkskrant fulmineerde een door mij hooggewaardeerde columnist dat het mondkapje waardeloos was en de dragers als sukkels in de trein zaten. Een andere cursiefschrijver beleefde een Aziatische nachtmerrie: ‘In Vietnam zag ik het straatbeeld dat de mondkap oplevert: een droevig ogend leger met onbekend opperbevel.’
Maar misschien kunnen we ons verzet tegen beperking van onze vrijheid beter afzetten tegen een cultuur die wat minder ver van huis ligt. In Italië was en is van verzet tegen de maskerade geen sprake. Dus misschien is het zo dat een bevolking die veel meer dan de Nederlandse te lijden had van het virus én een langdurige, zeer strikte lockdown veel minder heisa maakt over een stukje gezichtsbedekking.
Italië beleefde een keiharde lockdown
Foto op Wanted in Rome
Het mondkapje mag symbool staan – en niet meer dan dat – voor hoe anders er in mijn twee vorige woonlanden wordt omgegaan en gediscussieerd over corona-aanpak. Een paar voorbeelden uit de polder. In maart al nam Telegraaf-columniste Marianne Zwagerman de zin van het anti-coronabeleid onder vuur door bejaarden af te schilderen als ‘dor hout’ dat maar af moest sterven.. Volgens haar kun je niet de economie opofferen om een paar oude mensen te redden die binnen een paar maanden toch dood gaan.
Het zaad van het verzet was gezaaid, met een redenering die op mij nogal fascistoïde overkwam. Andere verzetsstrijders, zoals de onverschrokken Jort Kelder, deden dat een maand later dunnetjes over: moeten we zoveel schade lijden om een paar obese, nicotineverslaafde bejaarden te redden? En overeenkomstig de naoorlogse Nederlandse traditie bleek het verzet tegen het corona-regime massaal gegroeid toen de verliezen aan doden en geïnfecteerden fors waren gedaald.
Wie zich aan de corona-regels van Rutte cs houdt werd als conservatief, kleinburgerlijk en angsthaas afgeschilderd. Er breken gouden tijden aan voor corona-NSB’ers, voorspelde ook al in (na)oorlogsstijl de Volkskrant-columnist in mei.
Niets van dit alles zul je in Thailand of Italië media-wortel zien schieten. ‘Iemand die hier met dor hout-argumenten komt wordt door de publieke opinie afgemaakt,’ zegt een Nederlandse vriend van me, al twintig jaar als journalist actief in Italië. ‘Het verbijsterende gezeik zoals in Nederland kennen we hier niet.’
Thaise jongeren in actie tegen autoritair regime. Geen gezeur over mondkapjes
Foto AP
Italië en Thailand kennen veel meer dan het individualistisch ingestelde Nederland een familiecultuur. Dat zie je weerspiegeld in de reacties op het fenomeen van jongeren die feestvierend de corona-regels in binnen- en buitenland aan hun laars lappen. In Italië en Nederland is er begrip voor dat zij aan de corona-dwangbuis willen ontsnappen, zeker nu nog niet bewezen is dat jongeren het virus overdragen aan kwetsbaarder ouderen.
Maar in Nederland worden zij in bescherming genomen tegen de kritiek van Rutte en zijn virologen, terwijl in Italië de ouders van besmette jongeren in de media de wind van voren kregen omdat zij hun kroost niet onder controle hielden. In Thailand hebben jongeren trouwens minder tijd voor feestvieren, ze demonstreren met mondkapjes op tegen een autoritair regime en voor democratie. Niemand heeft het daar over ‘muilkorfjes’.
Ik ben geen viroloog en behoor tot de bedreigde mensensoort: bejaard, vast een hoop onderliggende kwalen. Net als lotgenoten zou ik zonder het Wuhanvirus nog jaren mee kunnen. Maar ik ben er al aan gewend geraakt dat wij als een blok aan het been worden ervaren in een samenleving die na drie decennia neo-liberalisme doordrenkt is van het ikke-ikke. Of zoals publicist Ilja Leonid Pfeiffer vanuit Italië waarneemt: ‘een groot deel van onze maatschappij bestaat tegenwoordig uit egoïsten,’
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=3Vg4FAoNG2c]
Geef een reactie