De kabinetsformatie van PVV, VVD, NSC en BBB gaat morgen verder onder leiding van de nogal dissidente PvdA’er Roland Plasterk. De vier partijen vergaderen na enkele weken van afwezigheid niet in Den Haag, maar wijken uit naar landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum.

Zoiets gebeurt wel vaker. Kennelijk slagen de supergeheime besprekingen beter als die op een afgelegen locatie plaatsvinden. Dat garandeert blijkbaar meer succes dan wanneer ze zich afspelen op een plek waar pottenkijkers vrij toegang hebben. Ook tijdens de vorige formatie en bij een eerdere gelegenheid werd gebruikgemaakt van de Hilversumse villa.

Plasterk heeft de Tweede Kamer beloofd begin volgende maand te laten weten of de onderhandelingen een kans van slagen hebben. Luidt het antwoord ‘nee’, dan is Leiden in last. Een alternatief is er immers niet.

Of het zou een poging moeten zijn om een kabinet onder premierschap van Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) tot stand te brengen. Maar in een nieuwe links-rechts-samenwerking ziet geen van de betrokkenen eigenlijk enig heil. Het zou ook niet bepaald in overeenstemming zijn met de verkiezingsuitslag. Die liet een duidelijke overwinning voor (extreem)rechts zien.

Anderzijds heeft noch VVD, noch NSC er veel belangstelling voor te dienen onder PVV-leider Geert Wilders.

Gelukkig zijn er diverse alternatieven. Om te beginnen is er de mogelijkheid van een extraparlementair kabinet, of wie weet zelfs een zakenkabinet. Mochten pogingen om het land op deze wijze te besturen stuklopen (bijvoorbeeld op bezwaren van Pieter Omtzigt van NSC tegen grondwetsinbreuken van de PVV) dan is er nog altijd het vooruitzicht van een gedoogkabinet. Dat  valt te vormen door PVV en BBB, terwijl VVD en NSC (of één van de twee) als gedoogpartner functioneren. Die partijen zouden dan niet tot het kabinet moeten toetreden. Een kabinet dat uit maar liefst twee gedoogpartners bestaat is weliswaar nog niet eerder voorgekomen, maar voor alles is er een eerste keer, nietwaar?

Wilders kan aan de totstandkoming van een regering ook  bijdragen door zelf een stapje terug te doen. Hij zou het premierschap kunnen overlaten aan bijvoorbeeld Plasterk en zich concentreren op het leiden van de PVV-fractie. Dat zou voor hemzelf het voordeel hebben dat hij op zijn plek blijft in de Tweede Kamer en zijn (hoogst onervaren) fractie kan blijven voorzitten. Of zijn kiezers het ook een goed idee vinden als hij zich overal buiten houdt, blijft wel nog even afwachten.

Toch zal er – linksom of rechtsom – wel een truc bedacht worden om een ultrarechtse regering te laten aantreden. Desnoods levert Wilders nog wat meer PVV-idealen in dan hij nu al heeft gedaan. Want zoals eerder gezegd: een andere optie is er nauwelijks.