De extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) zit de laatste weken in de hoek waar de klappen vallen. Het ene schandaal volgt het andere en er lijkt maar geen einde aan te komen. Het is de wet van Murphy in volle gang. Alles wat mis kan gaan, gaat ook mis.

De schandalen betreffen twee vermoedelijke omkoopaffaires door Moskou en een spionagegeval voor China. En het gaat niet om onderknuppels, maar om de lijsttrekker voor de Europese verkiezingen Maximiliaan Krah en nummer twee op de lijst, Petr Bystron. De spion voor China is de naaste medewerker van Krah. Hij werd maandag door de politie in Dresden gearresteerd.

Krah en Bystron ontkennen, uiteraard, ooit een cent van Poetin te hebben aangenomen. Normaal gesproken stelt de partijleiding zich automatisch als een man/vrouw op achter de kameraden. De beschuldigingen zijn namelijk altijd ‘laster’, maar in dit geval riep ze beide heren op het matje. Natuurlijk ‘zijn ze onschuldig tot het tegendeel is bewezen’, zoals de partij verklaarde, maar dat neemt niet weg, dat de top er erg mee in haar maag zit. En dan is er nog de spionagezaak. Dat riekt sterk naar landverraad en is dus nog veel moeilijker te verteren.

Dat de AfD innige banden onderhoudt met vooral Moskou is uiteraard wijd en zijd bekend. Ze lopen bij de Russische ambassade misschien nog net niet de deur plat, maar zijn er welkome gasten. Zonder al te zwaar te overdrijven kun je de AfD Moskou’s handlanger in Berlijn noemen. De partij is tegen de NAVO en EU en de Westerse steun aan de Oekraïne. Verder ondermijnen ze net als de andere populisten in de EU graag westerse standpunten en de westerse politiek meer in het algemeen. Dat zijn activiteiten die Vladimir Poetin en co graag belonen dus niemand is verrast door de beschuldigingen. De AfD is niet de eerste en enige populistische partij die Moskou iets zou hebben toe gestopt. De partij van Marine le Pen had een ‘lening’ bij Moskou lopen. Bij ons in de polder moest Thierry Baudet keer op keer ontkennen dat hij geld uit Rusland krijgt overgemaakt.

Meestal geeft de AFD-top geen krimp als de partij onder vuur ligt, maar dit keer waren Alice Weidel en Tino Chrupalla tijdens een persmoment zichtbaar aangeslagen. Wat moeten ze doen? Krah en Bystron van de kandidatenlijst schrappen zou uitgelegd kunnen worden als een teken van zwakte. Dat ze de beschuldigingen op zijn minst geloofwaardig vinden. Maar als ze het duo handhaven, zou dat stemmen kunnen kosten bij de Europese verkiezingen van aanstaande juni. Net op het moment dat ze aan steun beginnen te verliezen. Kortom, ze staan voor een dilemma waar ze niet zonder kleerscheuren uit kunnen komen.

De AfD is inmiddels net als de PVV van Geert Wilders een gevestigde partij. De tijd is voorbij dat niemand binnen een straal van 100 meter met een AfD-er wilde worden aangetroffen. De partij zit in de Bondsdag, de meeste gemeenteraden, deelstaatparlementen en andere vertegenwoordigingsorganen. Je ziet AfD-ers regelmatig in de talkshows en andere politieke programma’s. De bejegening is meestal kritischer dan die van andere gasten, maar men neemt ze serieus. En in net gezelschap knijpt men nog wel eens de neus dicht, maar de gemiddelde AfD-kiezer schaamt zich niet (meer) voor zijn keuze. Hij is steeds minder de rare oom op het feestje die je maar laat raaskallen.

Dit dreigt de partij door deze schandalen in elk geval deels te verspelen. Want met name de spionagezaak zou voor de minder fanatieke AfD-kiezer, de proteststemmer die niet onvoorwaardelijk het gedachtengoed onderschrijft, toch een brug te ver zijn. En dan ook kan de optelsom van andere schandalen mee gaan spelen.

De AfD is veel radicaler dan bijvoorbeeld de PVV en schurkt soms opvallend dicht aan tegen Nazi-denkbeelden. In Halle staat momenteel de partijleider van de oostelijke deelstaat Thüringen terecht wegens opruiing. Björn Höcke had in een rede uitgeroepen ‘Alles für Deutschland’ te willen doen. Dat is een slogan van de SA, de moorddadige knokploeg van de Nazi’s. Höcke is geschiedenisleraar maar beweerde niet te weten dat het een SA-leus was. Afgekort had die slogan dezelfde initialen als de partijnaam, AfD, verklaarde hij.

Höcke bediende zich in de rechtszaal van wat je de Trump-truc kunt noemen: jezelf verkopen als het slachtoffer van een hetze. Dat zou hem goed van pas kunnen komen bij de deelstaatverkiezingen in september. De AfD ligt in Thüringen volgens de polls met meer dan 30 procent ruim op kop en zou bij een veroordeling met Höcke als ‘slachtoffer van een rechterlijke dwaling’ de voorsprong kunnen uitbouwen. Maar voor hetzelfde geld vindt de kiezer dat hij ze te bruin bakt. Protesteren namens het ‘volk’ tegen de ‘elite’, prima, maar een Nazi-sympathisant in het zadel helpen, liever niet.

Dat is wat de andere partijen natuurlijk hopen. De regeringspartijen hebben dat voor een deel zelf in de hand. De AfD kon floreren ook omdat de coalitie van de sociaaldemocratische SPD, de Groenen en de rechts-liberale FDP, er een potje van maakt. De coalitiepartners voeren te vaak oppositie tegen elkaar en Bondskanselier Olaf Scholz grijpt te zelden in.  Dat zie je terug in deprimerende peilingen voor de partijen en met Scholz als slechtste kanselier ooit gemeten.

Als de regering iets meer harmonie uit zou stralen en Scholz eindelijk leiderschap zou tonen, zou de AFD mogelijk iets aan aantrekkingskracht inboeten. Toegegeven, dat is inderdaad wel erg veel ‘zou’.