Migranten die veelal in wankele bootjes vanuit Frankrijk het Kanaal proberen over te steken worden bij aankomst in het Verenigd Koninkrijk voortaan subiet op het vliegtuig naar Rwanda gezet. De Britse regering heeft een akkoord gesloten met het bewind in het Midden-Afrikaanse land over de opvang daar. Het land krijgt daarvoor een eerste aanbetaling van een slordige 120 miljoen pond, 145 miljoen euro.

Het gaat om migranten van wie de asielaanvraag zo goed als kansloos is. Vooral mannen kunnen op transport gesteld worden naar het land dat zo’n zevenduizend kilometer zuidelijker ligt. Uitgesloten zijn (gezinnen met) kinderen. Mensenrechtenorganisaties en de oppositie hebben het ‘enkeltje Rwanda’ gekraakt en halen daarbij de zwaarste termen uit de kast: ‘Wreed’, ‘barbaars’ en ‘onmenselijk’, zo klinkt het. Bovendien zal het in de praktijk niet werken en zullen de kosten de pan uitrijzen. ‘Je kunt de migranten beter in het Ritz-hotel in Londen onderbrengen, dan ben je goedkoper uit’, sneerde een Labour-Lagerhuislid.

Volgens premier Boris Johnson is het plan de enige mogelijkheid de stroom illegale migranten in te dammen. Vorig jaar waren het er bijna dertigduizend, en dat aantal dreigt dit jaar nog veel hoger uit te vallen. Tientallen mensen hebben de gevaarlijke overtocht met de dood moeten bekopen. De Britse regering hoopt mensensmokkelaars de pas af te kunnen snijden, zij troggelen nu de migranten honderden, zo niet duizenden pond af. De hoop is dat de deportatie naar Rwanda de vluchtelingen zal afschrikken.

Volgens critici is dat ijdele hoop, het VK werkt nu eenmaal als een magneet op migranten. Bovendien is de vrees dat mensensmokkelaars gewoon door zullen gaan en hun werkterrein desnoods zullen verleggen naar Rwanda. Dat land, een voormalige kolonie van België, kent een roerige geschiedenis met in de jaren negentig een onvoorstelbare genocide. De situatie is wel sterk verbeterd, maar nog steeds is er sprake van (politiek) geweld. Rwanda is kortom geen land waar een mens graag heen wil.

Op een persconferentie, waar Johnson het omstreden plan toelichtte, zei de premier dat het Verenigd Koninkrijk met het akkoord met Rwanda ‘de controle terug wil krijgen’ bij de binnenkomst van migranten. Die woorden hebben we eerder gehoord, namelijk bij het referendum over de Brexit waarbij de voorstanders van het uittreden uit de EU de mond vol hadden van ‘to take back control’, ook bij de toestroom van buitenlanders. Daar is het nog steeds niet van gekomen, nu moet een Afrikaans land de helpende hand bieden.

Duidelijk is dat de verantwoordelijke bewindspersoon, minister van binnenlandse zaken Priti Patel, absoluut niet is berekend voor haar taak. Zij heeft ook op de andere departementen waar ze minister was laten zien dat ze incompetent is. Wat ze wel goed kan, is ondergeschikten in het bijzijn van anderen de huid vol schelden en vernederen; door een onderzoekscommissie is ze daarvoor op de vingers getikt, maar Boris blijft haar steunen.

Bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne heeft Patel de ene steek na de andere laten vallen, het Verenigd Koninkrijk heeft in vergelijking met andere Europese landen nog maar een heel klein aantal toegelaten. Met droge ogen heeft de bewindsvrouw gezegd dat dat nu eenmaal het gevolg is van de Brexit, zij kan er ook niks aan doen; anders dan voor de EU-landen moeten Oekraïners voor het VK een visum hebben, en dat duurt ellenlang. Gastgezinnen genoeg, daar ligt het niet aan, de Britten zijn zeer begaan met de vluchtelingen. Oekraïne is ook zeer te spreken over de militaire en morele steun uit Londen, Boris Johnson kan na zijn bezoek aan Kiev en de toezegging van extra wapens daar niet meer stuk.

Ook op andere terreinen is de Brexit zachtjes gezegd geen groot succes. Britten klagen over tekorten in de winkels, het gebrek aan verpleegkundigen en ander cruciaal personeel, over de papierwinkel bij de grenzen, en chaos op de vliegvelden. Op de wegen naar de havenstad Dover moeten vrachtwagenchauffeurs tot dertig uur wachten voordat zij de ferry op kunnen rijden; de verse producten die zij vervoeren zijn dan al bijna verrot. Al liggen die lange wachttijden ook aan een arbeidsconflict van de ferrymaatschappij P&O met het personeel.

Patel, dochter van Indiase ouders die in de jaren zestig vanuit Oeganda – waar ze toen woonden – naar het VK emigreerden, is voor de ondertekening van het akkoord naar de Rwandese hoofdstad Kigali gereisd. Zij en premier Johnson hebben het geluk dat het Lagerhuis met paasreces is, dus het zal nog even duren voordat ze in het parlement verantwoording moeten afleggen over het deportatieplan. Ze kunnen de borst natmaken want ook uit de rijen van hun partij, de Conservatieven, klinken steeds harder kritische geluiden.

Maar er zijn ook commentatoren die vermoeden dat Johnson het plan juist nu naar buiten brengt om de aandacht af te leiden van ‘partygate’, de illegale feestjes in Downing Street tijdens de strenge lockdowns. De premier was zeker bij één party aanwezig en is daarvoor op de bon geslingerd. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een Britse premier in functie beboet is.

 

Foto: AA