De sterke man in het Kremlin moet tegenslag na tegenslag incasseren. De ‘speciale militaire operatie’ zoals de oorlog tegen de Oekraïne van Vladimir Poetin moet heten, is  een fiasco. Het is niet de triomfantelijke opmars naar Kiev geworden en de Oekraïners stonden niet langs de weg om hun ‘bevrijders’ toe te juichen. Het Russische leger bleek niet de onstuitbare machine die iedereen, met name in het Westen, vreesde en de Oekraïners boden feller verzet dan verwacht.

De plannen moesten dus bijgesteld worden. De bezetting van de hele Oekraïne staat niet langer op de agenda, laat staan de installering van een pro-Russische regering. Nu is de verovering van het Donbas-bekken in het oosten en het gebied rond de havenstad Marioepol in het zuiden opeens het doel van de oorlog. En dan nog zal Poetin haast moeten maken. Op 9 mei neemt hij de grote parade af op het Rode Plein in Moskou. Dan wordt traditioneel de overwinning gevierd op nazi-Duitsland in de Grote Vaderlandse Oorlog. Nu zou de parade ook de overwinning in de Oekraïne luister bij moeten zetten. Als tenminste ook dit plan niet moet worden bijgesteld.

Het verlies van de kruiser Moskva is een onverwacht zware tegenslag. Het vlaggenschip van de Zwarte Zee-vloot werd waarschijnlijk tot zinken gebracht door Oekraïense raketten. De Russen houden het op een ‘explosie’ aan boord. Dat is makkelijker te accepteren. Militair zal het verlies van de Moskva nog wel opgevangen kunnen worden. Maar de ondergang van de kruiser is voor het Russische prestige een zware klap. Elke oorlog heeft zijn gebeurtenissen van grote symbolische betekenis. En dit zou er een van kunnen zijn.

Als Poetin een redelijk denkend man zou zijn, kan hij bij het overzien van wat de laatste twee maanden is gebeurd, tot maar een conclusie komen. Hij moet vrede sluiten. En wel zo snel mogelijk.

De ‘speciale militaire operatie’ dreigt een uitputtingsoorlog te worden en het is zeer de vraag of Rusland dit kan volhouden. De sancties die het Westen heeft opgelegd gaan op den duur de economie en samenleving ontwrichten. Poetin schijnt zich nog geen zorgen hoeven te maken over het moreel aan het thuisfront maar blijft dat zo? Het Russische vermogen om te lijden is legendarisch, naar Westerse maatstaven op het masochistische af. Maar ook hier: blijft dat zo? Als teveel manschappen terugkeren in body bags, zouden de ouders en geliefden nog steeds blijven houden van Vadertje Vladimir? Nu al zouden er bijna net zoveel soldaten gesneuveld zijn als in de oorlog in Afghanistan (1979-’88) waar de teller op 15.000 stond.

Poetins grootste misrekening betreft vermoedelijk de eenheid van het Westen. Hij had inderdaad enige reden om aan te nemen dat het Westen de invasie wel als een voldongen feit zou accepteren. Dat was in 2008 gebeurd, toen hij Georgie binnen was gevallen. Zes jaar later annexeerde hij de Krim en bezette hij grote gebieden van het Russisch sprekende oosten van de Oekraïne. Daar kraaide uiteindelijk evenmin een haan naar. Dat hij in Syrie door een alles verwoestende oorlog een meedogenloze tiran in het zadel hield, werd eveneens geslikt. Dus het idee, dat hij ook nu straffeloos zijn gang kon gaan, is niet zo vreemd.

Hij zal in dat idee gesterkt zijn door zijn analyse van de toestand van het Westen. Ook die is op het eerste gezicht niet gespeend van enige realiteitszin. Het machtigste land ter wereld had tot anderhalf jaar geleden een dwaas, Donald J. Trump, als president. Diens opvolger, Joe Biden, is niet alleen oud (79); hij werd door diezelfde Trump niet zonder reden Slome Joe genoemd. Het is niet uitgesloten dat Trump over twee jaar zijn comeback maakt. En Trump zou zelf ook graag een sterke man zijn, net als vriend Vladimir.

Het belangrijkste land in Europa, Duitsland maakte eind vorig jaar jaar een wisseling van de wacht door. Angela Merkel, de enige Westerse regeringsleider voor wie hij enig respect had, vertrok na 16 jaar. De nieuwe kanselier, Olaf Scholz, is een kleurloze apparatsjik en zijn partij, de sociaaldemocratische SPD, telde veel prominente ‘Putin-Versteher’, onder wie een voormalige bondskanselier, Gerhard Schroeder, en de huidige president, Frank-Walter Steinmeier. Van de andere partijen in zijn coalitie zijn de Groenen verklaarde pacifisten en droomde Annalena Baerbock, de leidster die minister van buitenlandse zaken werd, van een ‘feministisch buitenlandbeleid’. Voor de andere partner, de liberale FDP, tellen voornamelijk de belangen van het Duitse bedrijfsleven en die zijn groot in Rusland. Kortom, van de Bondsrepubliek had Poetin weinig te duchten.

En dan waren er bij wijze van toegift in de EU nog stoorzenders als zijn vriend in Hongarije, Viktor Orban, en de rechtse dwarsliggers in Polen die met Brussel overhoop liggen over het respecteren van de rechtsstaat. In het VK zit bovendien een premier, Boris Johnson, die als in een etappewedstrijd  van het ene schandaal naar het andere struikelt.

Dat Poetin bij het opmaken van de balans concludeerde dat hij het avontuur kon wagen, was dus niet volslagen wereldvreemd.

En toen trad de wet van de onvoorziene gevolgen in werking.

Het decadente Westen wist de rijen onder leiding van Slome Joe te sluiten. Duitsland nam afscheid van het alibi, het nazi-verleden, waarmee het tot nu toe zijn afzijdigheid rechtvaardigde en gaat nu onvoorstelbare kapitalen uitgeven om zijn verwaarloosde strijdkrachten op peil te brengen. Zelfs vriend Orban ging akkoord met de sancties, al was het niet van harte en had hij geen keus.

Nu staat zelfs  te gebeuren wat tot voor kort onmogelijk werd gehouden. Finland en Zweden die tot de 24ste februari hun neutraliteit koesterden, overwegen nu lid van de NAVO te worden. Wat geen Westerse staatsman kon, heeft Poetin voor elkaar gekregen. Het Westen staat gesloten tegenover hem. (Voor hoe lang is natuurlijk de vraag. In Duitsland hebben de eerste wankelmoedigen zich alweer gemeld).

Poetin moet bovendien vaststellen dat de steun van zijn bondgenoot en collega-autocraat Xi Jinping nogal lauw uitvalt. De Chinese president wil geen sancties van het Westen riskeren. De economie heeft momenteel teveel problemen, de gigantische vastgoedsector die in zwaar weer verkeert, het falende coronabeleid waardoor hele industrieën op non-actief staan of hebben gestaan, om zichtbaar voor Poetin in de bres te springen.

(Voor Xi zal het trouwens niet slecht uitkomen, dat zijn ‘vriend voor het leven’ verzwakt uit de oorlog komt. Weet Poetin meteen wie de echte sterke man van hun beide is).

Een redelijk denkend mens zou nu constateren dat er maar een ding opzit: de gang naar de onderhandelingstafel en proberen te redden wat er te redden valt. Maar is Poetin nog een redelijk denkend mens? Je moet altijd verre blijven van de lekendiagnose op afstand, maar twijfels zijn op hun plaats. En dan is het einde van de oorlog nog niet in zicht.