Het lente- en zomeroffensief van het Oekraïense leger loopt ten einde. De herfst zal niet meteen een einde maken aan de gevechten maar deze zullen geleidelijk, afhankelijk van het front, worden afgeschaald. Hier en daar wordt inmiddels de balans van het offensief opgemaakt. De grote doorbraak bleef uit. De Oekraïners boekten een aantal bescheiden successen maar het offensief heeft niet gebracht wat sommige buitenlandse experts ervan hadden verwacht.

Er was Amerikaanse kritiek op de Oekraïense strategie. Het opperbevel in Kiev had zijn aanvalskracht te veel versnipperd in plaats van deze op een cruciaal punt te concentreren. Andere, ook Amerikaanse deskundigen bestreden dit. Voor zo’n grootschalige aanval miste het leger de manschappen en het materieel. De Russen hadden zich ingegraven achter mijnenvelden, anti-tank-obstakels (drakentanden) en in een ingenieus stelsel van loopgraven. De Oekraïners deden wat mogelijk was. Een grootscheepse aanval had te veel mankracht en materieel gekost. Het aftasten van de Russische verdedigingslinies op zoek maar zwakke plekken en dan toeslaan was de juiste tactiek.

Ik ga me als leek geen oordeel aanmatigen over de merites van de respectieve argumenten. Wat ik in de loop der jaren wel heb geleerd is dat oorlogvoering improviseren is, van de nood een deugd weten te maken en permanent leren van de eigen fouten en die van de vijand. Als je dat in ogenschouw neemt, kan je niet anders dan een diepe buiging maken voor wat de Oekraïners presteren.

Kiev’s speerpunt is nu meer dan voorheen de Krim. Het schiereiland is het zenuwcentrum van de Russische oorlogsvoering. Daar komen de aanvoerlijnen samen die soldaten, tanks, artillerie en hun ondersteuning naar het slagveld moeten brengen. Daarnaast heeft de Krim grote symbolische en psychologische betekenis. Hier begon met de bezetting door Poetin’s ‘groene mannetjes’ negen jaar geleden de oorlog die vorig jaar februari escaleerde in de ‘speciale militaire operatie’ van de crimineel in het  Kremlin. Successen op de Krim, zoals de afgelopen week de aanval op een werf van de Zwarte Zeevloot en het buiten gevecht stellen van een onderzeeboot en landingsvaartuig, zijn daarom ook en misschien vooral een oppepper voor het moreel.

Alleen, moreel, mentale veerkracht en innovatieve improvisatie, – de productie van steeds effectievere eigen drones en raketten -, zijn niet genoeg om de oorlog te winnen. Kiev heeft meer wapens en ondersteuning nodig van zijn bondgenoten. Daarbij gaat het om artilleriemunitie, luchtafweergeschut, en training. Bovenaan de lijst staan momenteel Duitse en Amerikaanse kruisraketten. De recente successen op de Krim werden mede behaald dankzij de inzet van Britse en Franse kruisraketten. Als nu ook de Duitsers en de Amerikanen hun raketten zouden sturen, nemen de Oekraïense kansen op een doorbraak in de Slag om de Krim verder toe. Als Kiev die slag wint, wint het waarschijnlijk nog niet de oorlog, maar neemt de druk op Moskou misschien voldoende toe om serieus na te denken over onderhandelingen.

En hier kunnen we een onderhand een patroon ontwaren. Berlijn en Washington aarzelen. Om politiek diverse redenen, waar we nu niet op ingaan, maar met gedeelde zorgen over een mogelijke ‘escalatie’. Poetin mag niet geprovoceerd worden. De Nato mag nooit en te nimmer partij worden in de oorlog. De Duitse kanselier Olaf Scholz volgt in deze als een schaduw de man in het Witte Huis. Wanneer Joe Biden zich terughoudend opstelt, doet Scholz hetzelfde. Soms tot ergernis van Washington dat vindt dat Berlijn vaak al te soepel wegduikt achter de brede rug van Uncle Sam.

Dat was zo met de levering van zware tanks aan Kiev. Scholz wilde zijn Leopards pas sturen als Biden bereid was zijn Abrams op transport te stellen. En nu zien we hetzelfde gebeuren met de kruisraketten. Dat gaat als volgt. Berlijn begint met praktische problemen die de levering van zijn Taurus-raket tegenhouden. De Taurus heeft een actieradius van 500 km en zou daarmee doelen ver in Rusland kunnen aanvallen. Dat mag niet, uit angst voor escalatie. De fabrikant laat weten dat het bereik kan worden aangepast, tot 300 km, de reikwijdte van de Britse en Franse raketten. Bovendien, Kiev heeft verzekerd dat ze wapens van bondgenoten alleen inzetten in eigen land, een verplichting waar ze zich stipt aan houden. Maar Scholz laat zich niet overtuigen en kijkt met een scheef oog naar Biden.

Volgens de Amerikaans pers zou Biden inmiddels zijn bezwaren hebben laten varen. Hij is bereid de ATACM’s, met een actieradius van 300 km te leveren. Als dat klopt, zal Scholz dus niet veel later volgen. Biden en Scholz zien elkaar deze week in New York bij de jaarvergadering van de VN waar ze waarschijnlijk ‘de horloges gelijkzetten’. En dan krijgt de Oekraïense minister van buitenlandse zaken gelijk. Dmytro Kuleba voorspelde bij een bezoek van zijn Duitse collega Annalena  Barebock dat ‘jullie uiteindelijk toch leveren. Waar wacht je dan nog op? Het kost alleen maar tijd en mannen die nu zullen sneuvelen’. Dat was zichtbaar een moeilijk moment voor Baerbock die graag wil maar niet mag van Scholz.

Gaan die Amerikaanse en Duitse kruisraketten een wending in de oorlog dichterbij brengen? Zijn ze de gehoopte ‘gamechanger’? Net zo min als de levering van de Leopards en Abrams, of de inzet volgend jaar van de F 16’s, aldus de experts. Dat mag je van individuele wapens niet verwachten, maar in combinatie vergroten en verruimen ze de slagkracht en tactische opties van de Oekraïners. Maar naar het nu uitziet, blijft de oorlog een uitputtingsslag die vermoedelijk jaren gaat duren.