NSC-leider Pieter Omtzigt schijnt een voorkeur te hebben voor een rechts minderheidskabinet. Tijdens een campagnebijeenkomst in Twente (zijn  gebied van herkomst) noemde hij een combinatie van VVD, BBB, CDA, SGP, JA21 en zijn eigen partij een ‘reële mogelijkheid’. Genoemde partijen hebben naar het zich laat aanzien geen meerderheid in de Tweede Kamer.

Eventueel is een kabinet van NSC, VVD en BBB ook bespreekbaar voor Pieter. Een dergelijke coalitie heeft natuurlijk helemaal geen meerderheid.

Volgens mij is een minderheidskabinet – van welke samenstelling dan ook – een bijzonder slecht idee. Nooit eerder hadden we in Nederland een dergelijk kabinet. Ja, de samenwerking van VVD en CDA in Rutte I gold formeel als zodanig, maar dat was een gedoogcoalitie. Er was zelfs sprake van een gedoogakkoord. De PVV beloofde het kabinet niet ten val te brengen zolang aan de beloften in het gedoogakkoord werd voldaan.

Het mag duidelijk zijn dat de door Omtzigt gewenste minderheidsregering onmiddellijk ten val komt als de PVV dat wil. Kennelijk gaat de man die nog steeds twijfelt over het premierschap ervan uit dat boze Geert Wilders zijn ondergeschikten niet de opdracht zal geven een motie van wantrouwen tegen een dergelijk kabinet te steunen.

Ik zou daar niet zo zeker van zijn. Het mag waar zijn dat er in de huidige omstandigheden geen ultrarechtse regering denkbaar is anders dan bovengenoemde. Maar dat gold ook voor Rutte I. Niettemin kwam dat kabinet door toedoen van Wilders ten val.

Voorstanders van een minderheidsregering komen altijd weer aandragen met Scandinavische landen. In Zweden en Denemarken schijnen kabinetten die niet op gegarandeerde steun van de volksvertegenwoordiging kunnen rekenen heel normaal te zijn.

Dat mag kloppen, Nederland ligt niet in Scandinavië. Er zijn een heleboel verschillen aan te wijzen tussen Zweden en Denemarken enerzijds en ons eigen kikkerlandje aan de andere kant. Al was het slechts het feit dat een minderheidsregering in Nederland niet van de grond is gekomen.

Sommige historici zullen opmerken dat het kabinet-Den Uyl uit de jaren zeventig strikt genomen evenmin over voldoende draagvlak in de Kamer beschikte. De fracties van KVP en ARP steunden dit kabinet namelijk niet. Althans niet officieel. Niettemin gingen ze ermee akkoord dat bewindslieden van hun eigen kleur in dat kabinet stapten. Het kabinet-Den Uyl was wellicht geen meerderheidsregering, maar toch zeker geen echte minderheidsregering.

Voor het overige moet je al heel ver teruggaan om een minderheidskabinet tegen te komen. Misschien dat de liberale regering van Cort van der Linden als zodanig kan worden aangemerkt. Maar die was aan het bewind tijdens de Eerste Wereldoorlog, dus waar hebben we het over.

Een groot bezwaar tegen de door Omtzigt gewenste coalitie acht ik trouwens de opname van de SGP erin. Dat die rechts is, zeer rechts zelf, zal ik niet betwisten. Maar deze toch al sinds 1918 bestaande partij heeft nog nooit geregeerd, en dat is niet voor niks. Ze is – in elk geval op papier – voorstander van een theocratie en van de doodstraf. Twee punten die de Heilige Pieter ongetwijfeld als ‘niet rechtsstatelijk’ zou hebben aangemerkt als de PVV ze naar voren had gebracht. Blijkbaar luistert het allemaal niet zo nauw bij hem als je in de Here Jezus gelooft.