De meeste leden zijn voor en het partijkader is zo goed als helemaal voor. De fusie van PvdA en GroenLinks zal er dus wel een keer komen. Maar dan?

Er zijn critici van een samengaan die bang zijn dat de nieuwe partij straks meteen met de VVD gaat regeren. Dat moet nooit en te nimmer gebeuren, vinden zij. Ze wijzen op het afschrikwekkende voorbeeld van Rutte II. De PvdA ging in dat kabinet met de partij van Mark Rutte in zee en deed de ene na de andere concessie aan de liberalen. Alles – of vrijwel alles – was goed, zolang het kabinet maar niet ten val kwam. Een dergelijke houding moet na de fusie taboe zijn, roepen degenen die de samensmelting toch al niet zo’n goed idee vinden. Kortom: niet met de VVD onder één deken kruipen!

Helaas maken ze niet duidelijk wat er dan wél moet gebeuren. Een echt links kabinet – met SP, Partij voor de Dieren en noem maar op – zal er zo goed als zeker nooit komen. De progressieve partijen – zelfs als je D66 en Volt meerekent – halen immers op geen stukken na een Kamermeerderheid. Ze zouden een links minderheidskabinet kunnen proberen, maar dat zal snel vallen. Heel snel, vermoed ik.

De ‘linkse wolk’ rest daarom niks anders dan toch met de VVD te regeren. Misschien – dat is nog lang niet zeker trouwens – mogen ze in dat kabinet de premier leveren. De liberalen zullen evenwel een niet onaanzienlijk blok aan het been blijven vormen (en het CDA een klein, maar vermoedelijk noodzakelijk blokje).

Het beleid van het aldus tot stand gekomen kabinet zal enigszins verschillen van dat van het huidige. Maar toch ook niet meer dan enigszins. Met andere woorden: de progressieve fusiepartij zal geen andere mogelijkheid hebben dan de politiek van Rutte IV een heel klein beetje naar links te trekken.

Heeft het samengevoegde PvdA en GroenLinks dan echt geen andere optie? Jazeker, die optie is er. De partij kan ook op de oppositiebankjes plaatsnemen. Ze kan dan telkens weer blijven roepen dat de koers van het kabinet niet deugt. Met iets meer stemverheffing bovendien, want ze zal ongeveer twee maal zo groot zijn als PvdA en GroenLinks afzonderlijk. Maar uiteindelijk even machteloos.

De fusiepartij kan zelfs in de Eerste Kamer – waar ze wellicht de grootste fractie vormt – tegenstemmen. Maar als ze dat te vaak doet, valt vroeg of laat het kabinet. En in de kabinetsformatie blijft links vervolgens met lege handen achter. Dan komt er Rutte V, VI en wat dies meer zij. PvdA en GroenLinks zullen zich dan waarschijnlijk afvragen of ze daarvoor nu gefuseerd zijn. En het electoraat ook, vrees ik.