Een motie om de monarchie af te schaffen werd gisteren door een D66-congres verworpen. Heel royaal was de afwijzing niet: 290 stemmen tegen en 239 voor. Niettemin bood de uitslag weinig ruimte voor twijfel: het erfelijk koningschap loopt vooralsnog geen gevaar. Want als zelfs de zogenaamde republikeinen de voorkeur geven aan deze staatsvorm, hoef je je over de rest helemaal geen illusies te maken.

Berichten uit de D66-zaal maken duidelijk dat de congresgangers liever een vorst aan het hoofd van de natie zien dan iemand als Caroline van der Plas. Zelf ben ik ook geen fan van Van der Plas, maar volgens mij is alles beter dan het middeleeuwse, ronduit bizarre systeem van de erfopvolging.

Als Van der Plas, of een vergelijkbare flapdrol, president wordt, is ze in elk geval democratisch gekozen. Ze krijgt het baantje niet omdat haar wiegje op de juiste plek stond. Zoiets zou een partij die het woord ‘democraten’ in haar naam voert toch moeten aanspreken? Mocht Van der Plas niet bevallen, dan maakt ze na vier jaar (of welke termijn je ook stelt) plaats voor een ander. Met Willem-Alexander (ook niet vrij van kritiek toch) heb je daar geen bal over te vertellen.

Bovendien: wat voor risico loop je met Van der Plas als president?  Zolang aan die functie alleen ceremoniële taken zijn verbonden heel weinig. Want Nederland moet natuurlijk niet een systeem nastreven waarin het staatshoofd werkelijk macht heeft, zoals in de Verenigde Staten of Frankrijk. Het presidentschap zoals ik dat voor me zie zou sprekend lijken op dat van Duitsland.

Daar heeft deze figuur (Wie is dat eigenlijk? Veel D66-leden en anderen  zullen het niet weten) geen enkele formele macht. Hij (zij) knipt linten door, ontvangt buitenlandse gasten en houdt zo nu en dan een toespraakje waarover niemand zich druk maakt. Nationale presidentsverkiezingen in Duitsland zijn er bovendien niet, want de Bondsdag (indirecte democratie) wijst de kandidaat aan.  In Nederland zou dat dan de Staten-Generaal zijn. Misschien komt dan toch Caroline van der Plas uit de hoge hoed. Dat is niet uitgesloten. Maar so what eigenlijk? Even diep ademhalen en je bent weer van haar af.

En dan heb ik het nog niet gehad over de kosten. Voor Nederlanders, die als een zuinig, zo niet schraperig volk bekend staan, toch geen onbelangrijk element. Een president kost ook geld, wordt er vaak gezegd. Ongetwijfeld waar. Maar toch véél minder dan een koning of koningin. De monarchie brengt jaarlijks uitgaven van meer dan 40 miljoen euro met zich mee. Officieel dan. Doordat de werkelijke bedragen over diverse overheidsbegrotingen zijn versleuteld, is het financiële beslag van de monarchie waarschijnlijk veel groter. Schattingen van meer dan 100 miljoen lijken mij realistisch. Of misschien zelfs nog steeds aan de lage kant.

Een president kun je via de Balkenende-norm betalen. Zeg twee ton. Zo’n man (of vrouw) dient natuurlijk behoorlijk gehuisvest te zijn en voldoende ondersteuning en bewaking te hebben. Pakweg vijf miljoen. Voor mijn part tien. Maar dat is het dan ook. Toch wel een verschilletje met ruim 40 miljoen of meer dan 100 miljoen. Niet dan? Dit argument zou een partij waarvan de leider minister van Financiën is moeten aanspreken. Maar helaas.