Visuele beeldvorming is essentieel in politiek Den Haag. Een hardnekkig gerucht wil dat nieuwe D66-Kamerleden in het oude Binnenhof het dringende advies kregen nooit de roltrap naar beneden te nemen. Het risico bestond dan namelijk dat een van de talloze cameralieden die in politiek Den Haag rondzwerven die gebeurtenis zou vastleggen. Zodra D66 in de peilingen zou dalen, zou hij het shot tevoorschijn halen. ‘Het gaat slecht met D66. De partij beweegt zich in neerwaartse richting.’

Of dit verhaal waar is weet ik niet, al acht ik het niet onwaarschijnlijk. Wat ik wel weet is dat de democraten (net als alle andere partijen) als de dood zijn voor een negatieve weergave in de media. Vooral als die gepaard gaat met een onwenselijke illustratie. De recente plaat van een slecht uitziende, bijzonder zuur kijkende partijleider Sigrid Kaag op de voorpagina van De Telegraaf zal dan ook niet goed gevallen zijn binnen D66.

Ik herinner me – ander voorbeeld – ook een foto uit 2003, waarop de belangrijkste figuren van de LPF bijeenzitten achter een glas witte wijn op het Haagse Plein. Allemaal zijn ze druk aan het bellen met hun mobiele telefoon. Voor hun tafelgenoten hebben ze geen enkele aandacht.

Deze foto speelde naar verluidt een belangrijke rol in de kabinetsformatie van dat jaar. Het CDA – toen de grootste partij, kom daar nu eens om – had maandenlang vergeefs onderhandeld met de PvdA. Uiteindelijk hadden de christendemocraten besloten maar met de VVD in zee te gaan. Die combinatie kwam 4 zetels tekort. Er was dus een derde partij nodig. Het CDA schijnt toen heel even met de gedachte gespeeld te hebben dat dat de LPF kon zijn. Tot de boven omgeschreven foto in de kranten verscheen. Toen was het meteen afgelopen met de LPF als mogelijke coalitiepartner. Dit was al te erg.

Uiterlijk vertoon is altijd belangrijk geweest op het Binnenhof. Maar sinds de audiovisuele media daar de toon aangeven, is het hek van de dam. Alles staat of valt met de beeldvorming. De woordvoerders (dat worden er steeds meer trouwens) van belangrijke politici maken zich vooral druk over de vraag hoe hun baas overkomt op tv. Vóór hij voor de camera verschijnt trekken ze zijn das recht en schuieren zijn kraag. Tijdens het interview staan ze doodsangsten uit dat de man (meestal zijn het nog steeds mannen) op het verkeerde moment lacht of een gezicht trekt dat niet hoort.

Hoogleraar  staats- en bestuursrecht Wim Voermans vindt dat de politiek veel te veel belang hecht aan beeldvorming. ‘De controle daarop is inmiddels een cultuur geworden. Dat cultuurtje moet echt weg.’ Daarvoor lijkt het me veel te laat. Het ‘cultuurtje’, zoals Voermans het noemt, zal alleen nog maar belangrijker worden. Overigens sprak de hoogleraar zijn woorden uit met een zorgvuldig gefriseerd kapsel, terwijl zijn overhemd met de tegenwoordig vereiste drie knoopjes openstond.