Het is inmiddels een patroon geworden. De Oekraïne heeft meer nieuwe en andere wapens nodig in de oorlog met Rusland. De regering van het politiek belangrijkste  land in Europa aarzelt, overlegt, ruziet en raadpleegt de bondgenoten. En is altijd weer bang voor escalatie. Dat was het geval bij de levering van alle wapens waar Kiev om vroeg. Berlijn stelde keer op keer de levering van houwitsers, pantserwagens, tanks uit. Tot de regering van bondskanselier Olaf Scholz toch instemde. Schoorvoetend, onder druk van de bondgenoten, waardoor veel voor Kiev kostbare tijd en slagkracht verloren ging.

Nu willen de Duitsers geen raketten van het type-Taurus leveren. Althans de partij van Scholz, de sociaaldemocratische SPD. De andere regeringspartijen, de Groenen en de liberale FDP, zijn daartoe wel bereid, maar in het Kanzleramt is men, weer, bang voor escalatie. Telkens als een verzoek om nieuwe wapens binnenkomt, duiken de kanselier en zijn adviseurs weg. In hemelsnaam geen oorlog met Rusland riskeren. En steevast gaat het vergezeld van de verwijzing dat Vladimir Poetin met zijn tengels aan de atoomknop zit.

Op zich valt dat standpunt te billijken. Een regering heeft tot taak haar land buiten een oorlog te houden. Tot het zelf of een van zijn bondgenoten aangevallen wordt. De Oekraïne is formeel geen bondgenoot, dus het standpunt is ook juridisch afgedekt. Dat vinden ze in Berlijn erg belangrijk. Het argument dat Kiev met zijn soldaten tevens de vrijheid van het Westen verdedigt, wordt ook door Berlijn onderschreven. Alleen, ze vinden dat ze momenteel genoeg doen. Financieel en met wapens. De levering van de Taurus heeft ‘nu geen prioriteit’.

Dat voortdurend wijzen op het escalatie-risico krijgt steeds meer het karakter van een alibi-argument. Bij alle voorgaande leveranties hebben de Russen gedreigd maar het bleek nooit meer dan intimiderend gebluf. Poetin is niet zo gek dat hij een kernoorlog, die de ondergang van ook zijn land zou betekenen, zal ontketenen. En als de omgang met dictators in de koop van de geschiedenis een ding heeft geleerd, is dat je niet moet zwichten voor chantage. Je zou zeggen: dit is een les die Berlijn met zijn verleden begrijpt.

Het Oekraïense offensief verloopt moeizaam, een doorbraak valt op afzienbare termijn niet te verwachten. De Russen hebben zich verschanst achter linies met mijnenvelden, tanks werende obstakels, de drakentanden, en in loopgraven waar geen doorkomen aan lijkt. Intussen woedt er een droon- en raketoorlog. De Oekraïners bestoken Russische doelen, tot in Moskou, en de Russen bestoken Oekraïense steden. Alles duidt steeds meer op een uitputtingsoorlog die misschien nog jaren duurt.

Kiev heeft voorlopig (?) het offensief verlegd naar het afsnijden van de Russische aanvoerlijnen. De Krim is het belangrijkste doelwit, vandaar de aanvallen op de bruggen die het schiereiland met het vaste land verbinden. De Oekrainers willen daarnaast wapendepots en logistieke knooppunten verder achter de Russische linies onder vuur nemen. Dat doen ze al met succes met Britse en Franse kruisraketten die een bereik hebben van zo’n 250 km. De Taurus heeft een actieradius van 500 km en zou de Russen dus nog veel meer pijn kunnen doen.

De discussie in Berlijn vertoont het onderhand geijkte verloop. De Groenen en liberalen oefenen druk uit op Scholz. Een paar prominente sociaaldemocraten sluiten zich met de nodige armslag, ze willen hun kanselier niet in verlegenheid brengen, bij hen aan. Vervolgens mengen woordvoerders van de linkervleugel zich in de discussie. Dat wil zeggen, hun bijdrage beperkt zich luidkeels tot de mantra ‘geen escalatie’. De kanselier houdt zich zoals gebruikelijk op de vlakte en zal tenslotte het Witte Huis bellen. De  Europese bondgenoten kunnen zeggen en doen wat ze willen, Scholz stemt zijn opstelling zoveel mogelijk af met president Joe Biden. De Duitse Leopold-tanks gingen bijvoorbeeld pas op transport nadat Biden had toegezegd tanks uit dezelfde klasse, de Abrams, te leveren.

Biden geeft daarmee Scholz de gewenste rugdekking. De president heeft daarnaast zijn eigen redenen voor zijn terughoudendheid. Hij wil net als Scholz Poetin niet op stang jagen, maar hij moet vooral rekening houden met het gepolariseerde klimaat in eigen land. Voor veel Amerikanen, met name de Republikeinen, is de oorlog in de eerste plaats een zaak van Europa. Het is hoogtijd dat de Europeanen de brand in hun eigen achtertuin blussen en niet steeds VS de kastanjes uit het vuur laten halen.

Rusland is geen rechtstreekse bedreiging voor de VS. Het is, zoals oud-president Barack Obama vaststelde, niet meer dan een ‘regionale macht’, zij het met kernwapens. De echte rivaal, de enige andere supermacht, zit in Beijing. De Amerikanen moeten zich in de eerste plaats richten op de dreigende confrontatie met het China van president voor het leven, Xi Jinping. In een slogan samengevat: Taiwan is belangrijker dan de Oekraïne. En als Donald Trump volgend jaar zijn comeback maakt, zal die gerichtheid op Oost-Azië alleen maar sterker worden. Trump zal Kiev hoogstwaarschijnlijk aan zijn lot overlaten.

Duitsland zou het aangewezen land zijn om de leiding in Europa op zich te nemen. In nauwe samenwerking met Frankrijk en eventueel het VK, de beide West-Europese kernmachten, en uiteraard binnen de NAVO. Maar het is een rol waarvoor Berlijn terugschrikt en waarvoor Scholz niet de geëigende figuur is. Duitsland ziet zichzelf als een hooguit middelgrote macht en durft niet boven zijn gewichtsklasse te boksen. En Scholz mist de persoonlijkheid om overtuigend leiding te kunnen geven. Zolang dat zo is, zal je in Berlijn hetzelfde sleetse lied blijven horen.