Zweden mag nu ook van Hongarije lid worden van de NAVO. De Hongaarse premier Viktor Orban trok zijn bezwaren in en daarmee zet Zweden een punt achter ruim 200 jaar neutraliteit. Met Finland dat vorig jaar toetrad is nu de kwetsbare noord-oost flank  afgedekt: de Oostzee is nu een NAVO-zee. Als Vladimir Poetin het in zijn hoofd haalt de Baltische staten aan te vallen, stuit hij op een versterkt bondgenootschap. Ondanks of juist als gevolg van hun neutraliteit hebben de Finnen en Zweden hun defensie op peil gehouden. De grote buurman bleef altijd een potentiële bedreiging.

Het Finse en Zweedse NAVO-lidmaatschap is een van de onvoorziene gevolgen van Poetins invasie van Oekraïne. Of het hem van verdere snode plannen zal weerhouden, moeten we afwachten. Poetin is een man met een missie. Het Russische Rijk moet in volle glorie worden hersteld en de Baltische staten moeten weer worden ingelijfd. Althans, dat is het worst case scenario waar we bij Poetin van moeten uitgaan.

Dat de oorlog nu het derde jaar ingaat, was de afgelopen week aanleiding voor een inventarisatie van de ontwikkelingen sinds het begin van Poetins ‘speciale militaire operatie’. De teneur was over het algemeen somber. De oorlog was vastgelopen, het zomeroffensief mislukt, de Oekraïners hadden grote tegenslagen moeten incasseren en het moreel en de veerkracht hadden klappen gekregen. Het Westen hoorde de noodkreten over het schreeuwende tekort aan munitie en ander wapentuig, maar bleek niet staat de noodzakelijke steun te leveren. Met de sabotage van de Republikeinen in Washington als schrijnend dieptepunt. Op bevel van Donald Trump onthouden ze Kiev een steunpakket van 55 miljard dollar.

Er waren ook waarnemers die lichtpunten bleven zien. Je kreeg het idee dat ze die bij elkaar hadden geschraapt. Alsof ze vooral de moed erin wilden houden. Poetin had nog steeds zijn doel, de herinlijving van Oekraïne, niet bereikt, de Oekraïners weigeren nog steeds te capituleren en het Westen blijft Kiev steunen. Het is aan de magere kant, maar vooruit..,

Tot die lichtpunten kan je ook de ‘veiligheidssamenwerkingsovereenkomsten’ rekenen die Duitsland, Frankrijk, en eerder het VK met Oekraïne hebben gesloten. Die overeenkomsten behelzen ‘binnen 24 uur overleg’ bij een nieuwe Russische aanval en de toezegging van ‘snelle en duurzame veiligheidshulp’. Den Haag heeft verklaard ook zo’n overeenkomst met Kiev te willen sluiten. Het moet een signaal zijn aan Moskou dat ze Oekraïne als soevereine staat blijven steunen. Het verplicht de ondertekenaars tot niets en is dus symboolpolitiek. Daar ligt de crimineel in het Kremlin niet van wakker.

In Parijs zond president Emmanuel Macron op een top van 20 Europese regeringsleiders een soortgelijk signaal de wereld in. De president ‘sloot het zenden van grondtroepen niet uit’. Wie die troepen gaat leveren, en wat ze ooit, eventueel, als het ooit zover komt, moeten gaan doen, zei hij er niet bij. Daar was geen consensus over. Meevechten aan de kant van Oekraïne is in elk geval uitgesloten. Het Westen wil geen oorlog met Rusland en Moskou liet meteen weten dat een oorlog dan ‘onvermijdelijk’ is. Mogelijk zouden die troepen een bestand kunnen bewaken, als dat ooit zou worden bereikt. In Kiev zullen ze wel doen of ze er blij mee zijn en Poetin zal er niet van schrikken.

Daarvoor had de Duitse bondskanselier ook weer eens geluid gegeven. Olaf Scholz heeft niet de gewoonte zijn standpunten toe te lichten, maar verwaardigde zich eindelijk uit te leggen waarom Duitsland geen kruisraketten naar Oekraïne zal sturen. Niemand kon verrast zijn door zijn verklaring. De Taurus-raket is een uiterst effectief wapen, maar kan door zijn bereik, rond de 500 km, doelen in Rusland aanvallen. Als de Oekraïners dat daadwerkelijk zouden doen, zou Berlijn betrokken raken bij de oorlog. Dat wil Scholz ten koste van ongeveer alles voorkomen. De verzekering van Kiev dat ze Russisch gebied niet met de Taurus zullen bestoken, was niet voldoende. Scholz blijft bij zijn weigering, ook al dringen twee van de drie regeringspartijen, de Groenen en de liberale FDP, aan toch te leveren. Scholz’ eigen partij, de sociaaldemocratische SPD, schijnt verdeeld te zijn.

De Oekraïners moeten zich tevreden stellen met toezeggingen van kleiner kaliber. Minister-president Mark Rutte wil samen met Tsjechië munitie kopen zodat Oekraïense soldaten kunnen terugschieten als ze worden aangevallen. De Russische overmacht op dit punt is overweldigend: tegenover zeven Russische granaten hebben de Oekraïners er een. Den Haag gaat daar 100 miljoen voor uittrekken. Vorige week had Denemarken al toegezegd zijn hele voorraad aan munitie te zullen sturen. Het is natuurlijk welkom, en de Oekraïners weten dergelijke gestes van de kleine landen zeker te waarderen, maar het blijven druppels op een gloeiende plaat.

En zo gaan de Oekraïners het derde oorlogsjaar in. Met steunbetuigingen, mooie woorden en toezeggingen en niet wetend hoe ze dit jaar door moeten komen. Op zijn best wordt het een ’tussenjaar’ met het consolideren van het front, terwijl de munitie- en andere wapenvoorraden worden aangevuld en de luchtsteun, met name de 61 F 16 straaljagers uit Denemarken en ons land, operationeel wordt. (Het ontbreken van effectieve luchtsteun geldt als de belangrijkste oorzaak van het mislukken van het Oekraïense tegenoffensief.) 2025 moet dan het jaar worden waarin Kiev weer tot het offensief overgaat.

In dat scenario moet Trump niet terugkeren in het Witte Huis, moet West-Europa de rug recht houden en, verreweg het belangrijkste, moeten de Oekraïners door willen vechten en moet de grote Russische doorbraak uitblijven. Kortom, echt maar dan ook echt alles moet meezitten.