Mark Rutte is de langstzittende premier aller tijden, daarover valt niet te discussiëren. Maar is hij daarmee ook de beste? Dat blijft een kwestie van smaak en vooral van politieke voorliefde.
Sommigen zullen kiezen voor Johan Rudolf Thorbecke, de man van de grondwetswijziging van 1848, waarmee Nederland zich een parlementaire democratie mocht noemen. Anderen zien meer in Pieter Cort van der Linden, onder wie in 1917 het algemeen kiesrecht (voor mannen) tot stand kwam. Waarschijnlijk heeft Hendrik Colijn, premier van vijf vooroorlogse kabinetten, ook nog wel wat aanhang. Al is zijn ster verbleekt door publicaties over zijn militaire wangedrag in toenmalig Nederlands-Indië. En er zijn er wel meer.
Maar de grootste concurrenten voor Rutte zijn toch wel Willem Drees, de PvdA-premier onder wie in de jaren vijftig de wederopbouw gestalte kreeg, en Ruud Lubbers. Onder leiding van deze CDA’er trad in 1982 een no nonsense-kabinet aan dat eindelijk financieel orde op zaken durfde te stellen.
Allebei hebben ze ook hun schaduwkanten. Drees zou nooit premier zijn geworden als hem die functie niet was gegund door coalitiepartner KVP, een voorloper van het CDA. Hij was wel erg van deze partij afhankelijk. Bovendien vertrok hij in 1970 uit de PvdA en stemde voortaan op het nieuwe clubje van zijn zoon, DS’70. Deze rechtse afsplitsing van de sociaaldemocraten ging al spoedig ruziënd ten onder.
Aan Lubbers kleven ook mislukkingen en smetten. Hij wist het na zijn aftreden niet tot voorzitter van de Europese Commissie te brengen, hoewel hij alles in het werk stelde om deze functie te krijgen. Ook zijn poging om secretaris-generaal van de NAVO te worden mislukte. Uiteindelijk mocht hij wel een hoge VN-functie gaan bekleden. Maar die moest hij al vrij spoedig weer verlaten na beschuldigingen van billenknijperij. Opeens herinnerde iedereen zich toen dat Lubbers als premier ook al zijn handen niet had kunnen thuishouden.
Kortom: Drees en Lubbers zijn zeker niet vrij van minpunten en schandvlekken. Nu is Rutte dat natuurlijk ook niet. Alleen al zijn voortdurend falende geheugen (‘Ik heb er geen actieve herinnering aan’) zal hem waarschijnlijk heel lang blijven achtervolgen. Rutte staat bekend als onbetrouwbaar en zelfs als een leugenaar. Misschien raakt hij dat imago kwijt als hij nog heel lang blijft zitten en geen fouten meer maakt. Maar dan zal hij weer het verwijt krijgen dat hij geen afscheid kon nemen.
Met andere woorden: Nederland heeft geen overduidelijke kandidaat voor wie de beste minister-president ooit is. Voor Rutte is het gunstig dat iedereen hem (nog) kent. Hoe verder je in het verleden komt, hoe minder herinneringen iemand oproept. Volgens een nog niet zo lang geleden gehouden onderzoek van I & O-research zou de VVD-leider dik winnen als de meest vooraanstaande premier aller tijden gekozen moest worden. Op de tweede plek kwam Wim Kok (1994-2002, PvdA). Die bleef Lubbers en Drees voor. Laatstgenoemde is zelfs uit de canon van de Nederlandse geschiedenis verwijderd. Vrijwel vergeten dus. Ik vrees dat dat lot Rutte uiteindelijk ook wacht.
Geef een reactie