Het was druk afgelopen vrijdag op De Dam in Amsterdam. Nu is het altijd druk op De Dam, maar afgelopen vrijdag was het waanzinnig druk.
‘Dat het hek, staande op den dam eener weide weggenomen is; hierdoor kunnen de daarin opgesloten beesten er uit komen, zich vrij bewegen, doen wat zij willen.’ Dat wisten de varkens uit de 17e eeuw en dat weten de duiven anno 2022. En de toeristen natuurlijk, die die duiven voeren. Sommigen staan rechtop, de armen gespreid als een kruisloze Christus. De handpalmen zijn hemelwaarts gekeerd in de hoop dat Columba livia domestica bereid is daarop plaats te nemen en de graankorrels weg te pikken. Foto!
Anderen zijn er als kleermakers bij gaan zitten, de machteloze handpalmen omhoog gericht in stille aanbidding voor de heilige koe van De Dam. De stadsduiven storten zich uit over de armzaligen, bedelven ze met hun Heilige Geest. Foto!
Maar er zijn er ook die minder geluk lijken te hebben. Drie mannen en twee vrouwen zitten op een rij, roerloos in kleermakerszit, de ogen gesloten, de handpalmen hemelwaarts. Zo te zien wachten ze al een tijdje. Geen duif te zien. Het is alsof de duiven weten dat ze deze mensen niet moeten storen. Of hebben ze door dat de handpalmen leeg zijn?
Falun Gong
De mannen en vrouwen zitten naast een kraam, waar een Chinese vrouw folders uitdeelt. “Falun Gong” staat op een van de folders, “A traditional practice to improve mind and body. Improves health. Increases vitality. Brings inner peace. Truthfulness. Compassion. Tolerance.” Daar hebben die duiven natuurlijk geen boodschap aan. Die willen alleen maar graankorrels.
Falun Gong. Daar was iets mee. Voor zekerheid zoek ik het op op internet. ‘Een religieuze beweging, opgericht door Li Hongzhi in de vroege jaren 90. Falun Gong combineert meditatie en qigong oefeningen met morele filosofie.’ Ik vind dat prachtig. Even verderop: ‘Hij’, dat is dus die meneer Li Hongzhi, ‘keurt feminisme en homoseksualiteit af en zegt dat hij door muren kan lopen en kan zweven.’ Ik geloof het onmiddellijk, vooral dat laatste.
Bovendien lopen er tussen ons aardmensen sinds het begin van de twintigste eeuw aliens rond. Ze zijn vermomd als mensen, weet de heer Hongzhi. Dat heeft geleid tot massale corruptie en tot de uitvinding van de computer. Wie even nadenkt, ziet het gevaar. Die aliens gaan natuurlijk de macht overnemen. Maar er is hoop. De verlosser, de nieuwe heiland, de redder van de mensheid is reeds op aarde verschenen, meldt The Epoch Times, het orgaan dat het gedachtengoed van Falun Gong rondbazuint. Hij is ons door de hemel gezonden. Daar juicht Zijn toon, daar klinkt Zijn stem, jawel, Donald Trump.
Maar de Chinese mevrouw achter het kraampje op De Dam heeft nog een folder. “Stop Killing for Organs”, staat erop, “Save Falun Gong Practioners’ Lives in China”. Of ik maar even willen tekenen. Aanhangers van Falun Gong worden namelijk in China vervolgd, omdat ze niet passen in het systeem van de Chinese communistische partij. Ze zijn te onafhankelijk. En wat erger is ze zijn met veel te veel. Ze worden gemarteld, gedood en hun organen worden voor goed geld verhandeld voor orgaantransplantaties, staat in de folder.
Zouden die Chinezen echt tot zoiets in staat zijn, vraag ik me af, terwijl ik met mijn step tussen de rolkoffers op het Damrak laveer in de richting van het Centraal Station. Aan de overkant is de Beurs van Berlage. Aan deze kant op nummer 66 is de ingang van “Body Worlds”, het anatomisch paleis van Gunther von Hagen.
Body Worlds
Anatoom Von Hagen schiep er behagen in zijn medemens op te zetten. Zoals een preparateur een uil vastlegt met een muis tussen zijn klauwen, zo betrapt von Hagen de mens op heterdaad tijdens het zwemmen, neuken, schaken, paardrijden. Caught in the act zeggen de Engelsen. Alsof het copora delicti zijn, die voor eeuwig moeten hangen als afschrikwekkend voorbeeld voor de medemens.
Zeven verdiepingen, waarin de mens zich blootgeeft. De hele machinerie waaruit het menselijk lichaam is opgebouwd is tot op het bot blootgelegd, elk schroefje, elk moertje, elk boutje.
Ik ging er vaak heen met mijn leerlingen uit de hoogste klassen vwo en havo. Betere biologielessen zijn nauwelijks denkbaar. Stinkt het niet, vroegen mijn leerlingen zich af. En: mag dat eigenlijk wel een mens opzetten? Is het wel ethisch? Dan hadden we het over Leonardo da Vinci, die ’s nachts naar het kerkhof sloop en de pas begraven lijken meesleepte naar zijn atelier, om ze te bestuderen en na te tekenen, en daarna weer terugbracht voordat het licht werd. Ik vertelde dat Von Hagen altijd toestemming vroeg. Dat de mensen wisten wat hij met hun lichaam zou gaan doen na hun dood. Dat ze tentoongesteld zouden worden. En dat ze toestemming hadden gegeven.
Maar helemaal waar was dat niet. In 2004 merkte Von Hagen dat zeven lichamen afkomstig uit China sporen van executie vertoonden. Hij heeft ze teruggestuurd. Maar bij de concurrent (“Bodies, The Exhibition”) ligt dat anders. Van de lichamen die uit China komen, is niet bekend van wie ze zijn, zeggen woordvoerders van Bodies, The Exhibition. Maar ze zijn niet afkomstig van criminele of psychiatrische instellingen. Dat blijkt namelijk uit een brief die de Chinezen bij de lichamen had gestopt. Daarin staat dat de lichamen op ethische wijze verkregen zijn.
Moeten we daarop vertrouwen? Veel krediet heeft China niet op het gebied van mensenrechten. Ook dat de organen van aanhangers van Falun Gong op de zwarte markt in China worden verhandeld is goed mogelijk.
Ai Wei Wei
Via de Prins Hendrikkade en de Zeedijk step ik door de Chinese wijk. Ik passeer een aantal Chinese supermarkten: Toko Dun Yong, Wah Nam Hong. Ik ben op weg naar de Kromme Waal, waar F. woont. Even de Bantammerbrug over, links af de Geldersekade op en dan gelijk rechts de Waalsteeg in. Aan het eind rechtsaf, daar is het.
Vlak voor ik rechtsaf sla om naar de Kromme Waal te gaan, zie ik een eenvoudige muurtekening: een man in een zwart jasje en een spijkerbroek. “I did it my Wei Wei”, staat er.
‘Dat is Ai Wei Wei’, zegt F., als ik even later vanuit het raam de steeg in kijk. Ai Wei Wei, de Chinese kunstenaar en activist, ik herinner het me direct. Hij kreeg het aan de stok met de Chinese overheid, omdat hij het waagde kritiek te leveren op de corruptie, op het anti-democratische beleid en op het schenden van de mensenrechten. Inmiddels heeft hij zijn land verlaten.
‘Kijk’, zegt F. ‘ze hebben zijn hoofd verwijderd. Twee dagen geleden zat het er nog.’ En dan zie ik het: op de plek waar het hoofd hoort te zitten, zit nu een zwarte plek. Het is alsof een orgaan verwijderd is. Niet een nier of een lever, maar een orgaan dat geleerd heeft de wereld in zich op te nemen en te meten aan de innerlijke wereld, een orgaan dat geleerd heeft te denken. ‘Is het geweten een illegaal orgaan? ’, heeft Ai Wei Wei eens gezegd. In China weten ze het antwoord.
17 augustus 2022 op 08:47
Geweldig André, hoe je van een dagje Amsterdam iets heel interessants maakt. Je laat de lezer zien dat er meer is dan enkel waanzinnige drukte op De Dam. Leerzaam.
17 augustus 2022 op 10:27
Mooi hoe je al deze aspecten aan elkaar verbindt! Mooi stukje!
31 augustus 2022 op 16:35
Mooie aanvullende onderbouwing dat het oppassen is met die Chinezen met die ‘rode’ jassen!