Dat rechtse kabinet lijkt er nu toch te komen. Pieter Omtzigt heeft zijn bezwaren ‘in de ijskast gezet’, om de uitdrukking van Geert Wilders te lenen. En dus kon informateur Kim Putters in zijn verslag schrijven dat er ruimte is voor een volgende stap. Maar ook hier geldt de wet van Blinde Maup: eerst zien en dan geloven. Er kan nog van alles misgaan, maar daar gaan we nu even niet vanuit.

Het wordt dus een meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC (Omtzigt), en BBB. Het moet alleen ‘extra-parlementair’ of ‘programkabinet’ (Putters) heten om de VVD en Omtzigt een plezier te doen. Maar het blijft aangewezen op de steun van die vier partijen. De kans dat met name de linkse oppositie op enige manier het draagvlak zal willen verbreden, is uitgesloten. Ze zullen met zijn vieren moeten voortmodderen.

Een extra-parlementair kabinet is waarschijnlijk de enige constructie om een enigszins effectieve samenwerking mogelijk te maken. De partijen zijn weliswaar rechts tot zeer rechts maar zeer verschillend. De VVD is een gevestigde partij, de PVV en BBB protestpartijen en de Omtzigt-partij een hybride, half-protest en half ‘gewoon’. Een normaal meerderheidskabinet met waterdicht regeerakkoord was daarom bijvoorbaat een onmogelijke opgave. Een extra-parlementair kabinet heeft meer afstand tot het parlement en dat is in elk geval voor het veel bezongen dualisme een goede zaak.

De vier partijleiders gaan niet in dat kabinet zitten en blijven de verrichtingen van hun geesteskind vanuit de kamerbankjes volgen. Dat is eveneens verstandig en zou de overlevingskansen kunnen vergroten. Het kabinet wordt niet opgezadeld met het slechte humeur dat vaak boven de onderhandelingstafel hing. De woede-uitbarstingen, huilbuien en het gedraal en gedraai van Omtzigt blijven, hopelijk, binnen de fractiekamer. En als Wilders zijn twitterdriften enigszins in bedwang weet te houden , – toegegeven, dat is veel en misschien te veel gevraagd -, zou zo’n kabinet in redelijke harmonie aan het werk kunnen.

Wilders wordt geen premier, maar tot die conclusie zal hij op de verkiezingsavond zelf al zijn gekomen. Zijn fractie bestaat voornamelijk uit nieuwkomers en die moeten met straffe hand geleid worden. Geen apenhuis kan zonder zijn alfamannetje. Bovendien wilden VVD en Omtzigt hem niet in het Torentje om de kritische delen van de eigen achterban in het gareel te kunnen houden. En afgezien daarvan, Wilders is niet wat je noemt een innemende persoonlijkheid die a la Mark Rutte de reserves van de (buitenlandse) collegae kan weg charmeren. Op een Nederlandse Viktor Orban, de Hongaarse populist en premier, zit bijvoorbeeld in Brussel niemand te wachten.

Ook dat zal hij ongetwijfeld hebben beseft, maar het was handig om het premierschap boven de onderhandelingstafel te laten zweven. Zodra het hem uitkwam, kon hij er afstand van doen. Als grootse concessie en bewijs van goede wil.

We lopen nu waarschijnlijk op de zaken vooruit, maar zo’n kabinet moet wel bemand worden. Wie moet het leiden en waar halen de partijen, en vooral de PVV hun bewindslieden vandaan? Bij de eerste vraag, over wie in het Torentje trekt, denkt bijna iedereen meteen aan Johan Remkes, de nationale troubleshooter van de VVD. Ik kan me voorstellen dat Remkes (72) er op zijn oude dag geen zin in heeft, hoewel hij stukken jonger is dan Joe Biden (81) en Donald Trump (77). Als alternatief komt, zoals Fons Kockelmans heeft geopperd, Henk Kamp (71) in aanmerking. Kamp zaagt van dik hout graag rechtse planken, dus hij zou voor Wilders zeker aanvaardbaar moeten zijn. Maar voor hetzelfde geld wordt het ex-informateur Ronald Plasterk (buitenlid van de PvdA) of een nu ongenoemde grootheid. Iemand als Ben Verwaaijen, oud-topman van diverse multinationals en VVD-‘denker’.

Komen we bij vraag twee, de bewindslieden. Bij de VVD zal het wel lukken, als gevestigde partij met genoeg mensen met ambitie en hopelijk talent. Omtzigt zal onder oud-partijgenoten, ex-CDA-ers, vermoedelijk ook wel een paar min of meer geschikte kandidaten weten te vinden. Bij BBB wordt het al lastiger, met alleen Mona Keijzer die je uitsluitend met de ogen dicht in Vak K kan voorstellen. En verder kan er ergens wel een staatssecretariaat gevonden of gecreëerd worden, waar een paar BBB-ers geen kwaad kunnen.

Maar waar moet Wilders zijn mensen vandaan halen? Welke man of vrouw die zijn, haar sporen heeft verdiend in het ‘maatschappelijk leven’, als ondernemer, (top)ambtenaar of in welke sector dan ook zou namens de PVV in een kabinet willen zitten? Je onderwerpen aan de luimen en nukken van een alleenheerser wiens wil wet is? Voor een avontuur van mogelijk zeer beperkte duur? Je kan nog zo ijdel zijn, nog zoveel geldingsdrang hebben, maar onder Wilders moet je jezelf volledig wegcijferen. Maar goed, de ervaring leert dat je vrijwel altijd mensen vindt, die bereid zijn thuis te komen van een koude kermis.

Voor het zover is, moet er eerst nog wat programmatisch werk worden opgeknapt. Er komt geen ‘dichtgetimmerd’ regeerakkoord, maar er moeten wel harde afspraken gemaakt worden over een ‘financieel kader’, dwz over bezuinigingen van minstens 17 miljard die volgens ambtenaren nodig zijn. En dat betekent weinig tot geen ruimte voor ‘leuke dingen’ voor de PVV-kiezers, zoals het afschaffen van het eigen risico in de zorg. Daarnaast willen VVD, NSC en BBB dat de steun aan Oekraïne overeind blijft. Wilders lijkt zijn verzet te hebben opgegeven, maar de andere partijen zullen dat graag zwart op wit willen hebben.

Toch, dat lijken geen onoverkomelijke hindernissen. PVV I staat in de steigers. Maar verwacht er vooral niet teveel van.