De parlementaire enquêtecommissie gaswinning is meedogenloos over premier Mark Rutte. Die krijgt er in haar rapport genadeloos van langs. Rutte greep eerst helemaal niet in en deed later veel te weinig, luidt de kritiek.

Bepaald niet onbegrijpelijk. Hoewel de gaswinning in Groningen al veel eerder een aanvang nam (begin jaren zestig), ging het tijdens het bewind van Rutte pas echt mis. Rutte negeerde de signalen dat er van alles aan de hand was en liet meer gas uit de grond halen dan ooit. Volgens de commissie hadden de premier en zijn bewindslieden beduidend sneller in actie moeten komen. Heel wat leed was dan te voorkomen geweest.

De vraag is nu: wat moet Rutte doen? Aftreden? Ik vermoed dat dat niet zal gebeuren. Het moment is er niet naar, zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. Bovendien lijkt het me niks voor Rutte om een carrière van bijna dertien jaar als premier af te sluiten met een pijnlijke afgang.

Het is natuurlijk niet helemaal uit te sluiten dat de VVD dit het ideale moment vindt voor een leiderswissel, maar ik verwacht het niet. Rutte zal gewoon doorgaan. In het verleden heeft hij laten zien dat het spelen van de berouwvolle zondaar hem goed afgaat. Mij lijkt dat hij die rol weer met verve op zich neemt.

Je kunt tegenwerpen dat Rutte III ook is afgetreden om boete te doen voor de toeslagenaffaire. Maar dat gebeurde wel kort voor de officiële termijn van die regering er toch opzat. Bovendien ging het toen om het hele kabinet. Het was eigenlijk meer een mooi gebaar voor de kiezers dan het toegeven van schuld. De enige die toen echt de pineut was, was PvdA-leider Lodewijk Asscher. Hij verdween roemloos van het politieke podium en is volgens mij nooit meer succesvol opgevolgd.

Zo dom zal Rutte niet zijn. Die blijft gewoon zitten waar hij zit. Misschien profiteert de VVD zelfs wel van alle negatieve publiciteit rond het gaswinningsschandaal. Want laten we eerlijk zijn: de slachtoffers van de toeslagenaffaire zaten verspreid door heel Nederland. Van de schade door gaswinning hebben ze alleen in Groningen last. En dan ook nog maar in een deel van die provincie. Er zijn partijen (Forum voor Democratie bijvoorbeeld) die vinden dat je gewoon moet doorgaan met het oppompen van gas. De gemiddelde VVD’er zal dat wel een een beetje te extreem vinden, maar om nu een verder succesvolle premier naar huis te sturen voor wat overlast in een klein stukje van het land?

Ik denk dat Rutte nog eens goed gaat nadenken over zijn volgende stap. Of althans de indruk zal wekken dat hij dat doet. Het rapport van de enquêtecommissie telt bijna 2000 pagina’s. Daar ga je toch niet meteen op reageren? Eerst alles maar eens terdege lezen. En dan pas je diepe spijt betuigen dat het allemaal zo gelopen is. We maken allemaal fouten, nietwaar?

In een van de berichten over Rutte las ik dat hij nog niet weet of hij vóór of na de verkiezingen zal laten weten wat hij van het rapport denkt. Erna, gok ik.