In België staat 24 november 1991 bekend als Zwarte Zondag. Op deze datum boekte het Vlaams Blok een fikse verkiezingsoverwinning. De partij kreeg een dikke 6,5 procent van de stemmen. Daarmee was ze lang niet de voornaamste partij, maar de uitslag betekende wel haar definitieve doorbraak.

Afgelopen zondag dreigde een herhaling van deze gebeurtenis. Want er vonden niet alleen Europese verkiezingen plaats, maar ook landelijke. Het Vlaams Belang (zoals het Vlaams Blok sinds 2004 na een rechterlijke uitspraak heet) zou volgens peilingen veruit de grootste partij in België worden. Hoe zwart kan je zondag zijn?

Maar de werkelijkheid viel mee. De progressievere krachten bij onze zuiderburen  kunnen opgelucht ademhalen. Niet het Vlaams Belang is bij de federale verkiezingen als eerste geëindigd, maar de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA). Die wist 23,9 procent van het electoraat achter zich te krijgen. Het Vlaams Belang moest het met 22,7 procent doen.

Het is overigens maar waar je blij mee bent. Het Vlaams Belang is extreemrechts, de N-VA eigenlijk nauwelijks minder. De partij is misschien niet heel erg uitgesproken tegen migranten, zoals het Vlaams Belang. Niettemin zal de kreet ‘Eigen volk eerst’ haar niet onsympathiek in de oren klinken. Ze is uiteraard ook ‘eurorealistisch’ (niet per se tegen de EU,  wel zeer kritisch) en ze is voorstander van een onafhankelijk Vlaanderen. Op zijn minst wil ze grondwettelijke veranderingen om Vlaanderen meer autonomie te geven. Net als het Vlaams Belang dat wil.

Op dit moment zit de N-VA niet in de landelijke Belgische regering. Ze levert wel al sinds enkele jaren de burgemeester van Antwerpen, de tweede stad van het land. Deze Bart De Wever (partijleider van N-VA) staat niet bekend om zijn gematigde opvattingen.

Wat de overwinning van N-VA betekent voor de Belgische kabinetsformatie is nog niet duidelijk. België bestaat uit twee naties: het Nederlandstalige Vlaanderen en Wallonië, waar ze Frans spreken. Vlaanderen stemt rechts, Wallonië links.

Dat wil zeggen: doorgaans zijn de socialisten (PS) er oppermachtig. Maar afgelopen zondag moesten ze genoegen nemen met de tweede plek. De liberale Mouvement Réformateur (MR) heeft de verkiezingen ruim gewonnen.

Volgens Nederlandse media is de MR een ‘liberaal-conservatieve’, zo niet een rechtse club. Maar dat staat te bezien. Rechts in Wallonië zou in het noorden van België nog wel eens tamelijk progressief kunnen zijn.

De Wever, die bij de kabinetsformatie het voortouw krijgt, heeft de afgelopen weken steeds verklaard niet met het Vlaams Belang te willen regeren. Het is lang niet zeker dat hij die belofte gestand doet. Met steun van een van de grootste en op allerlei punten verwante partij zou het in elkaar zetten van een kabinet een stuk makkelijker worden. Het zou me nauwelijks verbazen als hij regeringsdeelname van het Vlaams Belang op zijn minst een keer zal voorstellen.

Maar gelukkig zal de MR zo goed als zeker niet voor de verleiding bezwijken om met extreemrechts samen te werken. Omdat zonder Waalse partij geen formatie mogelijk is betekent dat dat er een regering komt à la de vorige, waarin vogels van diverse pluimage bij elkaar zitten (en tegen elkaar in kwaken). Waaronder de niet bepaald rechtse Vlaamse socialisten, die in tegenstelling tot hun Waalse broeders tamelijk fors wonnen.

Na de verkiezingen van 2010 duurde de Belgische formatie niet minder dan 540 dagen, een tamelijk triest wereldrecord. De komende zal mogelijk korter duren, maar helemaal zeker is dat niet.