Al aan het begin van de Oekraïne-crisis meldde ik dat er geen oorlog zal komen, maar dat Poetin blufpoker speelt op basis van een hand slechte kaarten. Ik ben blij dat dertig jaar Moskou-ervaring mij niet in de steek heeft gelaten. Ik heb Poetin in vele hoedanigheden meegemaakt en ik heb hem nog nooit op een slimme zet kunnen betrappen waar Rusland zijn voordeel mee kan doen.

Dreigen met oorlog is een ding, de stap naar oorlog is een andere. Poetin heeft zijn troepen wekenlang in het veld gehouden. Dat heeft afbreuk gedaan aan de moraal van de troepen die toch al niet erg groot was. Oorlog voeren tegen een vage vijand is niet erg motiverend.

Bovendien is ook aan het thuisfront geen enthousiasme te bespeuren voor een oorlog tegen een buurland, waarmee eeuwenlang culturele en religieuze bindingen bestaan. Ondanks alles er was dus geen basis voor een oorlog.

De negatieve gevolgen van zijn blufpoker stapelen zich intussen op. Oorlog betekent politieke zelfmoord voor Poetin, die toch al miljoenen burgers in gijzeling houdt met zijn grensoverschrijdende machtspolitiek. De bevolking is alle instrumenten uit handen geslagen. Burgers in Rusland en de wingewesten hebben geen mogelijkheden te protesteren tegen de politiek van hun president. Protesteren kunnen ze niet, in de media is hun stem afwezig.
In tegenstelling tot de hem gewenste terugtrekking van NAVO-troepen uit het Oost-Europese gebied en het terrein van de voormalige Sovjetunie heeft de NAVO zijn militaire aanwezigheid in die gebieden versterkt. Zelfs traditionele neutrale landen als Zweden en Finland overwegen nu ook te gaan schuilen onder de NAVO-paraplu.

De toch al kreupele Russische economie heeft ook al een serieuze klap gekregen. De economie heeft hard investeringen nodig. Investeerders zitten in het Westen, dus is het niet erg slim om het Westen als vijand af te schilderen. Investeerders houden niet van oorlogsdreiging.
Ik hoorde de afgelopen tijd op radio en TV in Nederland weer analisten die Poetin toch weer als een slimme strateeg willen zien. Ik zie dat anders. Hij heeft nu ingestemd met een dialoog. De winst is dus dat hij aan tafel mag zitten met de groten der aarde om over de veiligheid in Europa te praten. Dat is altijd nog beter dan oorlog. De dialoog heeft geen agenda waarin de eisen van Poetin centraal staan.

Complimenten en bewondering moeten uitgaan naar de Oekraïeners, die, ondanks de druk van Moskou en de beschimpingen en vuilspuiterij die zij de afgelopen jaren over zich uitgestort hebben gekregen door de Russische staatsmedia, hun zelfbeheersing en waardigheid hebben bewaard. President Zelensky merkte droogjes op: ‘Wij voeren al acht jaar oorlog met Rusland. Ons verbaast niets meer als het Poetin betreft.’

Poetin sleept een hele negatieve bagage mee in de dialoog. Zijn soort Sovjet-syndroom of Catharina-de-Grote-syndroom, de grenzen van het Russische rijk oprekken onder de suggestie dat potentiële vijanden op afstand moeten worden gehouden, heeft al honderdduizenden slachtoffers gemaakt.

Zijn gewelddadige bezetting van Zuid-Ossetië, Abchazië, de Krim en de provincies in het oosten van Oekraïne. Zuid-Ossetië en Abchazië zijn provincies van Georgië. Poetin heeft in de veroverde gebieden de bewoners weliswaar een Russisch paspoort gegeven, maar daarmee zijn ze nog geen volwaardige Russische burgers. Bovendien is hun de kans ontnomen een normaal leven op te bouwen. Ze leven in een limbo. Abchazië bestaat bij de gratie van aalmoezen uit Moskou. De mensen leven er in een soort wingewest Ook hier geen investeerders die normale banen kunnen bieden.

Ik hoorde ook analisten zeggen dat het Westen er goed aan doet te aanvaarden dat de Krim Russisch blijft. Waarom zou dat moeten? De bevolking daar is helemaal niet blij met hun nieuwe status als aanhangsel van Rusland. Toerisme is de belangrijkste economische activiteit, maar met een infrastructuur van de Sovjetunie is het schiereiland kansloos aansluiting te vinden bij het internationale toerisme. Een andere activiteit is de wijncultuur, ook hier geldt hetzelfde. Zonder westerse investeringen is er geen kans dat een fles Krimwijn een plek krijgt op de internationale markt.

De vraag is niet of maar wanneer de bevolking op de Krim tot het besluit komt dat zij is bedrogen door Moskou, en andere keuzes maakt, te weten het losgooien van de banden met Rusland.
Voor Poetin geldt in de dialoog dat het besef begint door te dringen bij hem dat zijn tijd om is. Tegenover zich heeft hij in de dialoog de leiders die het belang van hun burgers voor ogen hebben. Poetin heeft geen boodschap aan het belang van zijn burgers. Dus op dat principiële punt spreken de politici aan tafel niet dezelfde taal.

Is de dreiging van oorlog nu helemaal verdwenen, Poetin is dit conflict aangegaan omdat de inzet voor hem is dat hij aan de macht wil blijven. Dus noch de NAVO noch Oekraïne zijn de inzet van dit conflict. Dat maakt de dialoog ook zo moeizaam. Rusland krijgt niet het gewenste vetorecht over wie wel en wie niet lid kan worden van de NAVO. Als afgeleid onderwerp kan het gaan over de reductie en het bewegen van conventionele wapens in Europa.

Een winstpunt voor Poetin is ook dat wekenlang de ogen van de wereld op hem gericht zijn geweest. Maar wat levert dat op? Voorlopig alleen maar irritatie.