De onderhandelingen onder leiding van Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol waren nog niet van start gegaan of er brak al een knallende ruzie uit tussen VVD-leider Dilan Yeşilgöz en Geert Wilders van de PVV.

Yeşilgöz zei bij WNL op Zondag dat er de komende jaren flink bezuinigd moet worden. Wilders twitterde op X dat hij het daar volstrekt niet mee eens is. ‘Yeşilgöz begint de onderhandelingen op tv,’ klaagde hij.

Geert verzweeg dat hij zelf ook via de buis onderhandelt, en daarvoor gebruikt hij ook nog de sociale media. Oud-informateur Kim Putters had hem geadviseerd daar terughoudend mee te zijn, omdat zijn provocerende uitlatingen snel voor ongelukken zorgen. Maar  Wilders trekt er zich niets van aan. Op X en soortgelijke communicatiekanalen zegt hij gewoon wat hij wil, of wat hij denkt dat zijn achterban graag hoort.

Je zou haast gaan vermoeden dat Wilders helemaal niet wil dat er nu een kabinet komt. Hij roept wel steeds dat dat zijn liefste wens is, maar het is onduidelijk of hij de waarheid spreekt. Nieuwe verkiezingen zijn weliswaar een risico voor hem, maar misschien ook wel een kans.

De PVV won in november 37 zetels. Dat is heel veel, en aanzienlijk meer dan de andere partijen. Maar volgens recente peilingen haalt de partij er bij de volgende stembusgang ongeveer 50. Laat dat overdreven zijn, een fikse winst zit er zonder meer in.

Die winst gaat ten koste van de VVD en vooral het NSC. Zij zullen aanzienlijk minder zetels halen. De vraag is dan ook wat Wilders ermee zou opschieten. Ook al heeft de PVV 50 zetels (of daaromtrent), aan de onderhandelingstafel komt hij dezelfde partners tegen. Die zullen toch nog steeds dezelfde standpunten hebben?

Dat mag dan waar zijn, de twee partijen zijn in die situatie wel een stuk kleiner dan nu. Misschien hebben ze heel wat minder praatjes. Zijn ze inschikkelijker. Tekenen ze wat sneller op de stippellijn.

Het is helemaal niet ondenkbaar dat Geblondeerde Geert wel premier mag worden als zijn partij aanzienlijk groter is, iets wat hij bij hoog en laag beweert te willen. Het is evenmin uitgesloten dat de VVD haar eisen op financieel gebied wat versoepelt en dat de NSC zich minder rechtsstatelijk opstelt. Mogelijk kan Wilders dan weer een paar wetsvoorstellen uit de ijskast halen.

Als je van deze theorie uitgaat valt er een heleboel te verklaren. Het botte gedrag van Wilders bijvoorbeeld tegenover NSC-leider Pieter Omtzigt, die hij – nauwelijks verbloemd – in de T neerzette als een huilebalk. En ook zijn luidruchtige verzet tegen de bezuinigingsplannen van de VVD. Zelfs het in de wind slaan van de adviezen van Putters (en anderen ongetwijfeld) om even niet meer te twitteren wordt dan begrijpelijker.

Maar misschien klopt de theorie toch niet. Wilders staat op dit moment op het punt een PVV-regering aan de macht te helpen. Wat zijn electoraat doet als hij die gelegenheid niet grijpt is ongewis. Wellicht vindt het hem dan ineens niet meer zo geweldig en keert het zich van hem af. Verkiezingsuitslagen zijn – als het eerlijk toegaat – moeilijk te voorspellen.

En er is natuurlijk ook nog de mogelijkheid dat de flink afgezwakte VVD en NSC zich bekeren tot het gedachtegoed van Frans Timmermans. Dat ze ten einde raad dan toch besluiten een coalitie met  GroenLinks-PvdA te sluiten. Dan zou Wilders helemaal in de aap zijn gelogeerd. Of anders zijn achterban wel.