Het kabinet-Schoofs was nog maar net bezig aan zijn regeringsverklaring of GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans kondigde al een motie van wantrouwen aan. Ze was gericht tegen de PVV-ministers Reinette Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) en Marjolein Faber (Migratie en Asiel). Twee bêtes noires van links (en misschien ook wel van minder links) Nederland.

Beiden zijn in opspraak geraakt door de term ‘omvolking’ te gebruiken, al nam Faber daar later weer afstand van (niet echt van de complottheorie overigens). Beiden zijn trouwens ook om andere redenen niet gewenst door de linkse partijen. Zelfs VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft kritiek geuit op in elk geval de benoeming van Faber.

De motie van Timmermans zal zeker niet worden aangenomen, maar doet dat ertoe? Hij bestreed PVV-leider Geert Wilders met zijn eigen wapens: het verzoek aan zijn ministers om op te hoepelen.

Aan de lopende band vroeg Wilders als oppositielid om het vertrek van bewindslieden, vaak ook van het hele kabinet. Geen van zijn moties is ooit aanvaard. Zoiets kan ook alleen als een deel van de regeringspartijen er voor is, want die hebben vrijwel altijd de meerderheid.

Na de oorlog kon alleen Rutte I niet bogen op de meeste Kamerzetels en ook toen kon een motie van wantrouwen geen echte schade aanrichten. Het toenmalige minderheidskabinet van VVD en CDA werd immers gedoogd door de PVV, een partij die dan ook de titel gedoogpartner voerde. Wilders zal zich dat vast nog herinneren, al krijste hij gisteren als een speenvarken toen hij op een koekje van eigen deeg werd getrakteerd.

De GroenLinks-PvdA-motie van wantrouwen zal niet alleen geen voorstemmen krijgen van de coalitiepartijen, maar vermoedelijk evenmin van de oppositiefracties SGP, Forum voor Democratie en JA21. Die partijen staan namelijk te boek als (ultra)rechts. Zij steunen het beleid van het nieuwe kabinet. De Kamerleden van FvD vinden het in allerlei opzichten zelfs niet ver genoeg gaan.

Waarom Timmermans dan toch een kansloze motie in stemming brengt, en nog wel op een ongekend vroeg tijdstip? Heeft hij soms aanwijzingen dat die deze keer toch voldoende draagvlak krijgt?

Nee, die zekerheid kan hij onmogelijk hebben. De rechtse partijen zullen  het kabinet niet laten struikelen. Misschien ooit wel, maar zeker niet op dit ogenblik.

Is Timmermans dan misschien knettergek geworden, om een bekende term van Wilders te gebruiken?

Het is maar hoe je het wil bekijken. Moties van wantrouwen, ook als ze veel te weinig steun krijgen, profileren de indiener als een politicus met principes, als iemand die zegt wat hij denkt en daar vervolgens naar handelt. Ze staan bovendien altijd garant voor reuring en extra publiciteit. Ze zorgen al snel voor flinke krantenkoppen. Waar moet je als oppositiepartij anders op hopen?

En zoals gezegd, misschien komt er ooit wel voldoende draagvlak voor een dergelijke motie. Niet tegen enkele individuele bewindslieden, maar tegen het kabinet als geheel. Het zou kunnen dat dit zijn biezen moet pakken op aandringen van de VVD en het NSC (of een van de twee). En uiteraard gesteund door de hele linkse oppositie.

Wanneer het zover is? Niemand weet het. Hoewel… Pieter Omtzigt, de NSC-leider, schijnt achter de schermen te hebben gezegd dat hij de regering hooguit drie maanden geeft. Ongetwijfeld zal hij dat desgevraagd ontkennen, maar dat betekent niet dat het niet waar is.