The Washington Post spreekt dit jaar geen voorkeur uit voor één van de twee Amerikaanse presidentskandidaten, Donald Trump en Kamala Harris. Dat is vooral voor Harris een tegenvaller want gezien de koers van de krant had het voor de hand gelegen dat juist zij een steuntje in de rug van dit gezaghebbend medium had gekregen.

Maar de chef opinie liet deze week weten dat een endorsement, zoals het steunen van een kandidaat in het Engels heet, achterhaald is. De lezers zijn oud en wijs genoeg om zelf een keuze te maken, daar hoeft geen krant aan te pas te komen. Hiermee komt een eind aan een traditie die in 1976 begon, een paar jaar na het zogeheten Watergate-schandaal waarbij een stelletje boeven in opdracht van de Republikeinen had ingebroken in het hoofdkantoor van de Democratische partij in Washington. De Republikeinse president Richard Nixon probeerde de zaak in de doofpot te stoppen, maar door journalistiek vakwerk van twee verslaggevers van The Washington Post (en de medewerking van bronnen die anoniem wilden blijven) lukte dat niet en moest Nixon aftreden. Zijn opvolger Gerald Ford was in 1976 kandidaat, maar de krant steunde openlijk zijn concurrent, de Democraat Jimmy Carter. Sindsdien zijn vrijwel altijd Democraten de uitverkorenen geweest.

Ook The Los Angeles Times ziet af van een endorsement. Eveneens vervelend voor Harris want het is de grootste krant in haar thuisstaat Californië. Niet dat het veel zal uitmaken, want deze staat stemt vrijwel altijd al Democratisch, maar toch. En ook hier de bekende argumenten van de hoofdredactie: achterhaald en we hoeven de lezers niet bij het handje te nemen.

Maar in beide gevallen speelt er meer, en dat weten we doordat verontruste en boze journalisten van de WP en de LAT (sommigen zijn al opgestapt) naar de concurrentie hebben gelekt en de ware reden hebben genoemd: in beide gevallen is de eigenaar van de krant dwars voor een steunverklaring gaan liggen. In het geval van The Washington Post is dat Jeff Bezos, de man die we ook kennen als de baas van Amazon.com; de eigenaar van The Los Angeles Times, de op vier na grootste krant in de Verenigde Staten, is de miljardair Patrick Soon-Shiong.

De achtergrond van hun opstelling is vooral financieel: de krantenmagnaten verwachten dat Donald Trump voor het Amerikaanse bedrijfsleven een veel gunstiger beleid zal voeren dan Kamala Harris. Zij zijn niet de enigen: kijk naar Elon Musk, de rijkste man ter wereld en eigenaar van onder andere X, Tesla en SpaceX die openlijk campagne voert met Trump en die dagelijks een kiezer beloont met een miljoen dollar als die belooft op de Republikein te zullen stemmen. In ruil zou Trump hem toegezegd hebben dat hij voorzitter wordt van een commissie die de president moet adviseren hoe de overheid kan bezuinigen én sommige sectoren juist belastingvoordelen kan geven – een ongekend en ongehoord voorbeeld van belangenverstrengeling.

Maar er speelt nog meer: Trump uit steeds grovere bedreigingen aan het adres van zijn tegenstanders. Zo wil hij krantenbedrijven en omroepen aanpakken die hem bekritiseren. Volgens de politicoloog Robert Kagan, die uit protest is gestopt als columnist van The Washington Post, probeert Jeff Bezos in het gevlei te komen bij Donald Trump om te verhinderen dat zijn belangen worden geschaad en misschien wel gevaar loopt.

Die bedreigingen zijn niet alleen gericht tegen media, maar ook aan politici. Trump noemt ze gewoon bij naam. Als president gaat hij achter Democraten aan als Nancy Pelosi, oud-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, en Adam Schiff, lid van een commissie van het Huis die onderzoek heeft gedaan naar het gedrag van Trump op 6 januari 2021, de dag van de bestorming van het Capitool in Washington.

Linkse politici behoren in Trumps ogen tot ‘the deep state’, ze zijn ‘de vijand van binnen’  en vormen volgens hem een groter gevaar dan de Noord-Koreaanse leider Kim-Jong-un. In zijn toespraken op verkiezingsbijeenkomsten, die steeds warriger en onsamenhangender worden, en op zijn favoriete sociale medium dreigt hij met militair optreden tegen zijn opponenten en met lange gevangenisstraffen voor mensen die verkiezingsfraude plegen, een gotspe gezien het feit dat Trump tot op de dag van vandaag blijft ontkennen dat hij de vorige presidentsverkiezingen heeft verloren.

Volgens The New York Times zijn vooral Republikeinse voorlieden, die zich van Trump hebben afgekeerd, bang voor zijn wraakzucht, mocht hij president worden. Ze zijn bezorgd over hun fysieke veiligheid en vrezen vervolgd te zullen worden. De krant laat een adviseur van oud-vicepresident Mike Pence aan het woord: ‘Met mijn gezin heb ik gesprekken gehad over onze veiligheid. De retoriek en woorden van Trump leiden tot heuse consequenties.’

Vroegere medewerkers, zoals John Kelly, destijds chef staf in het Witte Huis, waarschuwen dat Trump geen benul heeft wat een rechtsstaat inhoudt, zich als een dictator zal gedragen en volgens alle maatstaven een fascist is. Ook zijn opponent Kamala Harris is die mening toegedaan. Op de vraag of Trump een fascist is, zei ze afgelopen week op CNN: ‘Jazeker, jazeker.’

De kans dat deze fascist weer in het Witte Huis komt is vijftig procent: Trump en Harris staan in de opiniepeilingen op exact hetzelfde percentage: 48.