Sinds onomstotelijk is bewezen dat prins Bernhard lid was van de nazipartij staat de monarchie weer in het middelpunt van de belangstelling. Dat is helemaal het geval sinds afgelopen zaterdag. Toen liet PvdA-GroenLinks in het gezamenlijke verkiezingsprogramma opnemen dat dit staatsrechtelijke systeem onmiddellijk moet verdwijnen.

Niet dat het zo’n vaart zal lopen. Lijsttrekker Frans Timmermans heeft al laten weten dat deze wens van zijn partijgenoten wat hem betreft ‘geen prioriteit’ heeft. Dat betekent dat hij de afschaffing van het koningschap snel zal weggeven in de kabinetsformatie. Want de partijen waarmee hij dan te maken krijgt voelen er niks voor in Nederland een republiek in te voeren. NSC en VVD – daarover heb ik het vooral – willen op dit punt alles het liefst houden zoals het is. Wat de VVD betreft krijgt de monarch zelfs weer een rol in de formatie.

De koning hoeft dus vooralsnog niet bang te zijn dat hij naar huis gestuurd wordt. Hij kan, zoals dat in België zo treffend heet, op beide oren slapen. Niettemin vormen de voorstanders van de monarchie alvast een beschermende ring rond de troon. Klaar om iedereen die een vinger naar de vorst durft uit te steken mores te leren. Ze schuwen daarbij geen enkel middel. Zelfs pertinente leugens gaan ze niet uit de weg.

Zo ontkennen deze lieden glashard dat een monarchie veel duurder is dan een republiek. Een enkeling schrikt er zelfs niet voor terug te beweren dat het omgekeerd is.

De feiten wijzen anders uit. Ja, als je bereid bent een president (en zijn vrouw, en zijn moeder) een paar miljoen per jaar te doneren. Hem (en de zijnen) vrij te stellen van belastingbetaling. Zijn familieleden zonder huur in rekening te brengen in peperdure paleizen laat wonen. En zo nog het een en ander. Dan kost een republiek wellicht 55 miljoen euro per jaar, zoals het koningshuis. Anders niet.

En de verkiezingen dan, zal een enkeling uitroepen. Loopt het kiezen van een president niet vreselijk in de papieren? Zeker als dat elke vier jaar moet gebeuren?

Dat is mogelijkerwijs een punt, al denk ik dat het organiseren van een stembusgang voor minder kan dan we nu aan de monarchie kwijt zijn. Maar los daarvan: voor het kiezen van een nieuwe president hoef je niet per se de hele bevolking lastig te vallen. Je kunt ook bijvoorbeeld de vicevoorzitter van de Raad van State tot staatshoofd bombarderen. Die kan het erebaantje (want meer is het niet) er net zo goed naast doen.

Op dit moment is de koning formeel de baas van het hoogste adviesorgaan van de regering. De vicevoorzitter staat bekend als de onderkoning. Als de koning wegvalt promoveert de vicevoorzitter tot voorzitter. De Tweede Kamer kiest hem. (Of haar. In de praktijk was het tot dusver steeds een man, maar een vrouwelijke voorzitter is uiteraard ook denkbaar.) Dat gebeurt doorgaans tot ieders tevredenheid. Ik heb althans nog nooit een volksopstand meegemaakt omdat de Kamer een verkeerde persoon had aangewezen.

Een groot voordeel van deze aanpak is dat de vicevoorzitter van de Raad van State al een salaris ontvangt. Volgens de Balkenende-norm mag ik aannemen. Daar komt nog wel het een en ander bij voor huisvesting en beveiliging, maar heel erg duur zal het niet zijn. Zeker geen 55 miljoen per jaar.

Ik doe maar een voorstel. Je kunt ook de voorzitter van de Tweede Kamer (of van de Eerste) tot president benoemen. Daarvoor hoef je de kiezer evenmin lastig te vallen. Bespaart allemaal geld.

Maar laat ik ophouden met fantaseren. De monarchie zal nog heel lang bestaan, wat PvdA-GroenLinks ook in het verkiezingsprogramma mag opnemen. En hoeveel onthullingen over koningen en koninginnen en hun wederhelften er ook mogen komen.