Een kabinet kan in theorie vallen als er een motie van wantrouwen wordt aangenomen, maar in de praktijk gebeurt dat vrijwel nooit. Schoof I, zoals Wilders I formeel heet, zal vermoedelijk aan zijn einde komen doordat de coalitiepartners (of één van hen) er zijn buik vol van heeft. Of het zit zijn rit gewoon uit, dat kan ook nog.

Sinds donderdag is er veel opwinding over het feit dat minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) een ambtelijk advies genegeerd heeft. Haar medewerkers hadden haar afgeraden gebruik te maken van noodwetgeving om de asielinstroom te beteugelen. Op die manier zou immers de Tweede Kamer buitenspel worden gezet.

Iedereen die vindt dat de Kamer een hoofdrol heeft te vervullen in de politiek stond op zijn achterste benen. Volgens de media kwam de ongezouten kritiek hard aan en is de sfeer in het regeringskamp verpest. Vooral bij het NSC, een regeringspartner.

Dat mag waar zijn, er is geen enkele garantie dat de betrokken partijen voordeel hebben bij iets anders dan voortmodderen. Misschien verandert er ooit nog wel iets in de publieke opinie. En zo niet, dan blijft er in elk geval een anti-asielkabinet aan het bewind. Dat is beter dan dat de concurrentie gaat regeren, zullen de vormgevers van deze regering denken.

Laten we een voor een de coalitiepartners langslopen om te zien waarom ze hoe dan ook géén kabinetscrisis willen. Om te beginnen de PVV. Die staat volgens de peilingen op lichte winst, nadat ze eerst een enorm sprong voorwaarts zou maken. Ze gaat dus langzaam achteruit.

Hoewel de voorsprong op de andere partijen nog altijd heel groot is, loopt ze toch een risico bij nieuwe verkiezingen. Misschien dat ze nog een kleine winst overhoudt, maar zeker is dat niet. De kiezers beginnen een beetje genoeg te krijgen van haar onvervulde beloftes.

Bovendien: wat zou opperhoofd Geert Wilders (ingewikkelder hoef je het niet te maken, want zijn wil is wet bij de PVV) ermee opschieten als het kabinet-Schoof wordt afgedankt? In dat geval moet hij hoogstwaarschijnlijk weer met dezelfde partijen onderhandelen om tot een regeerakkoord te komen. Die partijen zijn dan weliswaar kleiner dan nu, maar dat doet er in wezen niet toe. Wilders loopt dan ook nog de kans dat een van de vier (de VVD of het NSC waarschijnlijk) niet meer wil. Dan heeft hij de poppen helemaal aan het dansen.

Het is denkbaar dat Wilders zelf de stekker uit de regering trekt. Mocht die ál te weinig aan zijn (asiel)wensen tegemoet komen, dan zou zijn geduld wel eens op kunnen raken. Maar er is vooralsnog geen enkele aanleiding te veronderstellen dat dat laatste gebeurt.

Dan de VVD en het NSC. Allebei zullen ze – volgens de polls – verlies lijden bij de volgende verkiezingen. De VVD licht, het NSC zwaar. Allebei kunnen ze eventueel met een andere partner in zee als Schoof I mislukt. Maar daar zullen ze (dat wil zeggen: een meerderheid van hun leden) heel weinig zin in hebben. Want die andere partner kan, bij de huidige stand van zaken, alleen het vluchtelingen minnend Verenigd Links zijn. En dat zullen ze toch niet willen? Dan maar liever gehoorzamen aan de dictaten van Wilders.

Over de BBB kunnen we kort zijn. Die club heeft haar glorietijd alweer achter zich liggen. Niet langer dan anderhalf jaar geleden boekte ze triomfen bij de Provinciale Statenverkiezingen, maar op 22 november 2023 kon Lientje67 de scherven bij elkaar vegen. De partij heeft slechts 7 zetels. Ze is niet eens nodig om deze coalitie aan een meerderheid te helpen. Dat ze toch mag meedoen met het kabinet heeft ze te danken aan de goedgunstigheid van de PVV, waar ze nauwelijks nog van verschilt.

Anders gezegd: de coalitiefracties hebben niets te verwachten van een kabinetscrisis. Ze kunnen elkaar maar beter blijven vasthouden. En dat zullen ze ook doen, vermoed ik. Zo lang mogelijk.