Iedereen is gelijkwaardig. Want alles is slechts menselijk bouwsel. Maar wees gewaarschuwd. Als je dit bouwsel niet accepteert dan word je buiten spel gezet en mag je niet meer meedoen.

Ziedaar in een notendop het beginsel van  inclusiviteit dat Woke zich heeft aangemeten. Terloops zij opgemerkt dat ik het hier wat ouderwets verwoord. Want wil je er echt bij horen dan moet je het hebben over human construct en cancellen. ‘

Alsof de Nederlandse taal niet welbespraakt genoeg is deze zaken uit  te drukken.  Het maakt  eens te meer duidelijk dat het  beginsel uit Amerika de oceaan is overgewaaid. Er zijn er heel wat die, fantasieloos als ze zijn, daarvoor meteen op de knieën gaan.  Die zich devoot overgeven aan  een staaltje van pre-humanistische onverdraagzaamheid dat religieuze trekken vertoont.

Misschien is het daarom verhelderend om dat idee ‘alles is slechts een menselijk bouwsel’ eens nader te bekijken. Het vindt zijn filosofische oorsprong onder meer bij Emmanuel Kant. Die had betoogd dat we de werkelijkheid buiten ons (de wereld an sich, zoals hij hem noemde} niet konden kennen.

Wij mensen hadden aangeboren categorieën in ons hoofd zoals ruimte en tijd bijvoorbeeld, waarmee we de wereld interpreteerden. We hadden als het ware een bril op, die ons verhindert de wereld te zien zoals die is. Die Kantiaanse omwenteling  is in de westerse wereld van enorme invloed geweest.

Niet alleen in de filosofie en andere menswetenschappen, maar ook in de natuurwetenschappen. Als iemand als Stephen Hawking bijvoorbeeld zegt dat de natuurkunde slechts ‘model seized’ theorieën kent, dan is dat terug te voeren op Kant. Wat wie anders dan de menselijke geest zou die modellen, die bril waarmee we naar de wereld kijken,  ontworpen kunnen hebben.

Al lijkt Hawking dat zelf niet in de gaten te hebben. Want tegelijkertijd schroomt hij er niet voor de filosofie dood te verklaren, een arrogant trekje dat bij heel wat natuurkundigen  gevonden kan worden. Hawking spant daarin misschien wel de kroon met zijn aanname dat vanuit de astrofysica ‘bewezen’ zou kunnen worden dat God niet bestaat. Wat net zo belachelijk is al de fervente pogingen van Descartes om het tegendeel te bewijzen. Ook Hawking houdt zijn  “bouwsel” voor het enige juiste.

Iets wat we ook bij Woke aantreffen. En dat doet vermoeden dat we daarmee misschien op een paradigma stuiten waarin deze tijd zich wil opsluiten.  Om dat scherp te zien, even terug naar Kant. Die had beweerd dat de wereld an sich onkenbaar is. We bouwen er altijd een interpretatie omheen. Maar Kant  had die wereld an sich niet afgeschaft. Ze bestond nog steeds.

Ze was het ruwe materiaal waaruit wij onze kennis kneedden. Objectieve kennis afgedwongen door de werkelijkheid buiten ons, behoorde nog altijd tot de mogelijkheden. In de woorden van de Nederlandse filosoof Andre Klukhuhn: ‘Alle werkelijkheid wordt bemiddeld (door de geest) maar water kookt altijd bij honderd graden’.

Deze tijd heeft  -zoals  wel vaker gebeurt-  geen oog meer voor het gulden midden. Ze is helemaal doorgeschoten.  Ze heeft de Kantiaanse wereld an sich, de werkelijkheid zelf, die werkelijkheid buiten ons, de harde werkelijkheid zoals sommigen haar nu noemen, helemaal afgeschaft en naar het rijk der fabelen verwezen.

Het is te zien in alle geledingen van de maatschappij. Op allerlei terreinen worden we om onze oren geslagen met modellen, die ons worden gepresenteerd als de werkelijkheid zelf. Iets anders is er niet meer. Het zijn de menselijke ‘bouwsels’, die nu vereenzelvigd worden met de ‘objectieve’ werkelijkheid.

Zelf in de natuurkunde, die toch zo graag iets wil zeggen over die werkelijkheid buiten ons, wordt die nu grotendeels afgeleid uit wiskundige formules, die uiteindelijk ook niet meer dan modellen zijn. De eis van Einstein dat  aan een wiskundige formulering een reel-fysische voorstelling moet kunnen worden gegeven, is allang losgelaten.

De fysica produceert nog slechts wiskundige modellen, waarbij  geen mens (ook de fysici zelf niet) zich iets kan voorstellen. Nog afgezien van alle antropomorfe begrippen, die ze heeft ingevoerd. Zoals deeltjes b.v., die tegen de wetten van de thermodynamica in, even wat energie kunnen ‘lenen’. Waar dan weer mooie  wiskundige modellen mee opgesteld kunnen worden.

Ook voor de Woke beweging bestaat er geen ‘harde’ werkelijkheid meer. Er is slechts de wereld van gevoelens, van subjectieve indrukken, van sentimenten die op ons klimmen en weer verdwijnen. In dit opzicht vertoont het Wokeisme een zekere overeenkomst met het Boeddhisme dat de werkelijkheid eveneens reduceert tot indrukken, die geen substantie bezitten. Anders gezegd: die niet corresponderen met een werkelijkheid buiten ons.

Maar in tegenstelling tot het Wokeisme, wil het Boeddhisme zich bevrijden van die illusoire indrukken om tot het Nirwana te komen, wat je kunt  zien als de opperste staat van vrijheid. Het Wokeisme daarentegen wil juist alle  subjectieve indrukken  en gevoelens verheerlijken. Ze alle ruimte geven. Er zelf – in de vorm van genderneutrale toiletten b.v.- een geheel eigen, exclusieve  ruimte aan geven. Het sluit zich op in de benauwende  extase van het eigen sentiment. Een nieuwe romantische golf die over Europa spoelt. Shelley,  Wordsworth en Lord Byron, trekken er bleek van weg.

Alle opvattingen die in de geest voorbij kunnen draven zijn nu plotseling gelijkwaardig. De ‘platistes’ hebben evenveel recht van spreken als zij die menen dat de aarde rond is. Want  bestaat die aarde uiteindelijk toch niet alleen maar in de geest? Ieder zijn eigen bouwsel. Maar als je het mijne niet accepteert sla ik je op je bek. Discussie gesloten.

Nergens is dat duidelijker dan bij de wezens, die zich non binair verklaard hebben, als laatste spruit aan de veelkleurige Wokeboom. Soms man, soms vrouw, dan weer eens een vlieg, een vlo of gewoon helemaal niets. Een X en zelfs dat is nog teveel.  In ‘de werkelijkheid’ bestaan helemaal geen mannen of vrouwen, geen vlooien of vliegen. Alles is human construct dat in het menselijke bovenkastje zit. Weg met dat verfoeilijke essentialisme dat een biologische basis geeft aan mannen en vrouwen, aan vliegen en vlooien.

En het gaat er hier en daar hardhandig aan toe. Aan de Universiteit van Amsterdam , ooit een bolwerk van vrije discussie, worden mensen met z.g. essentialistische ideeën nu aan de kant gezet. Dat voorspelt  weinig goeds voor het klare denken en het wetenschappelijk inzicht.

Het lijkt me nu echt urgent om een vaccin te ontwikkelen tegen het Woke-virus. Om daarmee het bestuur van Universiteiten, een kwetsbare groep die  intellectueel vaak te weinig begaafd is om weerstand tegen dit virus te kunnen bieden,  als  eerste in te enten. Gelukkig is er een groeiende groep menswetenschappers druk doende een afdoend vaccin te ontwikkelen.