Elk land, vrijwel elke regering of partij doet van tijd tot tijd een beroep op iemand die een onoplosbaar geacht probleem moet oplossen. Meestal is dat een ‘elder statesman’ (tegenwoordig soms ook een vrouw) die zijn sporen heeft verdiend. Zo’n figuur heeft gezag en is in staat partijen bij elkaar te brengen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Hij is de loods naar het compromis dat voor anderen onbereikbaar was.

Op den duur bereikt hij een status waar geen andere politicus aan kan tippen. Hij staat letterlijk boven de partijen. Voor de burger is hij een baken. Er is iemand die doet wat de ‘knoeiers’ in de Den Haag en andere hoofdsteden maar niet lukt. Hij ruimt hun rotzooi op. Vandaar dat je regelmatig de roep hoort: laat hem het in hemelsnaam doen, want die lui bakken er weer niets van. Hij is de nationale troubleshooter.

De doorsnee-politici schakelen hem alleen in als het niet anders kan. De troubleshooter is uiteindelijk het bewijs van hun eigen incompetentie. Om hem niet te groot te maken, wordt hij soms een ‘duizend dingendoekje’ genoemd. Met die huis-tuin-en-keuken-metafoor laat je zien dat hij ook maar een gewone sterveling is. (Met zo’n doekje kun je ook de vloer aanvegen). Ook letten ze erop dat hij geen ambities (meer) heeft voor een eigen politieke hoofdrol. Hij moet de kar uit de modder trekken, maar mag geen concurrent worden. Hij is dus meestal op leeftijd wat bij de burgers zijn aura van wijsheid versterkt. Aan zijn aanbevelingen durft niemand publiekelijk te tornen.

Bij ons in de polder was Johan Remkes jarenlang de man die orde op zaken moest stellen. Van het functioneren van parlementaire stelsel tot de boerenprotesten; als je er niet uitkwam, belde je de VVD-er. Die draaide zijn sjekkie, nam een slok van zijn borrel en ging aan de slag. Of het in de praktijk veel uithaalde, mag je betwijfelen. Veel van zijn aanbevelingen verstoffen ergens in een bureaula. (Remkes zal vermoedelijk de laatste zijn die daar van op kijkt). Je kunt zijn activiteiten vergelijken met een placebo. Het stelt gerust en wie weet helpt het.

Remkes is met pensioen, maar je kan niet uitsluiten dat toch een beroep op hem wordt gedaan om PVV I uit de nesten te halen. Want dat het daar zonder volwassen begeleiding niet goed kan gaan, moge onderhand duidelijk zijn.

In Frankrijk heeft president Emmanuel Macron ten einde raad zijn eigen Remkes in de arm genomen. Michel Barnier (73) is bij het grote publiek bekend als de man die namens de EU de Brexit-onderhandelingen tot een goed einde bracht. Dat was een karwei vergeleken waarbij een kabinetsformatie in onze polder zakdoekje leggen is. Daarvoor had hij tal van andere functies, o.a. minister van buitenlandse zaken, bekleed die hem geschikt maken voor wat hij nu moet doen.

Barnier moet als premier de president proberen te redden uit de door hemzelf veroorzaakte chaos. Macron verloor in juni de Europese verkiezingen. De populisten van Marine Le Pen waren de grote winnaars. Om deze vernederende situatie ‘recht te trekken’, schreef hij parlementsverkiezingen uit. Dat werd een zo mogelijk nog pijnlijker afstraffing. Maar nu won niet Le Pen maar een links monsterverbond van een andere demagoog, Jean-Luc Mélenchon. Geen partij of blok van partijen haalde een meerderheid, zodat de boel muurvast zit.

Omdat politici in Frankrijk niet gewend zijn om compromissen te sluiten, – een compromis is verraad aan het eigen standpunt -, lukte het Macron niet de impasse op te lossen. Het linkse monsterverbond (NFP) zou als winnaar het recht hebben om de regering te vormen. Maar omdat zo’n regering alle hervormingen van Macron, o.a. van het pensioenstelsel, wil terugdraaien, ging dat feest niet door. Bovendien had zo’n regering geen meerderheid en zou bij de eerste stemming meteen weggestuurd worden. De partij van Le Pen (RN) kon uiteraard evenmin en na veel vijven en zessen klopte Macron tenslotte aan bij Barnier. Ongetwijfeld met tegenzin want net als de meeste Fransen vindt Barnier Macron ‘afstandelijk en arrogant’.

Melenchon was inmiddels in alle staten en dreigde Macron af te zetten. Dat is als met alles wat hij voorstelt, een kansloze onderneming, maar laat zien hoe verhit de stemming is. En als het in het parlement niet lukt, zal het via de straat moeten. Mélenchon heeft de eerste stakingen en demonstraties al aangekondigd.

In het parlement heeft Barnier misschien nog enige kans. Le Pen schijnt bereid te zijn hem te gedogen, dwz zijn plannen op hun merites te beoordelen en hem hem niet bij eerste stemming naar huis te sturen. Bernier komt van de centrumrechtse Republikeinen en heeft ook omdat hij voorstander is van een streng migratiebeleid enig krediet bij Le Pen. En, zei de populisten-leider, hij kijkt niet neer op onze kiezers.

Barnier en vooral Macron hebben hun lot dus in handen gelegd van Le Pen om de dreigende onregeerbaarheid van het land te voorkomen. Dat lijkt op brand blussen met benzine en is het zoveelste signaal dat de president elke grip op de situatie heeft verloren. Met Le Pen die in het parlement aan de touwtjes trekt en Mélenchon en co die hun aanhang massaal de straat op zullen sturen, ziet Macron zijn presidentschap uitlopen op een fiasco zonder weerga. Zeven jaar geleden begon hij met groots en meeslepend en het dreigt te eindigen in tranen. En dan kan zelfs de beste troubleshooter je niet redden.